توهم در سالمندان از بیماری‌هایی است که در سال‌های اخیر طیف وسیعی از افراد مسن را به خود مبتلا کرده است. توهم وضعیت روانی غیرطبیعی است که دسته‌ای از اختلالات روانی را در برمی‌گیرد. در طول آنها بیمار دچار نشانه‌هایی مثل توهم یا هذیان می‌شود. توهم در افراد مسن علل زیادی دارد؛ شایع ترین علل توهم در سالمندان : زوال عقل، بیماری آلزایمر، عوارض جانبی داروها و روان پریشی می‌باشد.
توهم چیست؟
توهم به انگلیسی: (hallucination) نوعی ادراک در غیاب محرک خارجی است که ویژگی‌های یک ادراک حقیقی را دارد. توهم‌ها شفاف و پرمایه هستند و چنان ادراک می‌شوند که انگار در فضای عینی خارجی وجود دارند. توهمات بسیار مهم هستند؛ زیرا می‌توانند نشانه‌ای از بیماری روانی باشند. با این حال، باید توجه داشته باشید که حتی افراد سالم نیز ممکن است گاهی دچار توهم شوند. تشخیص توهمات آسان نیست، اما در بیشتر موارد فرد متوهم به اجسامی غیرفیزیکی اشاره می‌کند.
اشکال توهم (۴ مورد)
توهم در اشکال مختلفی بروز می‌کند. علت توهم در بیداری (هذیون گفن در بیداری) می‌تواند افزایش سن نیز باشد. توهم هایی که در افراد مسن خود را نشان می‌دهد اکثرا در قالب ۲ مورد است. اما هر از چند گاهی نمونه های دیگری از علت توهم در پیری نیز دیده می‌شود که در ادامه آنها را بیان می‌کنیم.
۱. توهم شنوایی
توهم در سالمندان به اشکال مختلفی وجود دارد. برخی از بیماران مبتلا به توهم شنوایی هستند یعنی صداهایی را می‌شنوند که وجود خارجی ندارد و افراد دیگر قادر به شنیدن آنها نیستند. لازم به ذکر است که محتوای این نوع توهم در برخی اوقات ممکن است مهم و خطرناک باشد. اغلب این بیماران صداهایی را می‌شنوند که دستورات انجام کارهای خطرناک مثل ضرب و جرح و کشتن دیگران، اقدامات خطرناک مثل آتش سوزی و خرابکاری را به آنها می‌دهند.
۲. توهم دیداری در سالمندان
برخی اوقات توهم در سالمندان به شکل توهم بینایی رخ می‌دهد. توهم بینایی با دیدن تصاویری که واقعیت عینی ندارند مشخص می‌شوند. فرد ممکن است موجودات یا تصاویر دیگر را ببیند و آنها را واقعی بپندارد. اما باید بدانید که دیگران در آن زمان چنین چیزی را نمی‌بینند. دیدن چنین تصاویری بویژه در مراحل اولیه شروع بیماری برای فرد به خصوص سالمند بسیار ترسناک و وحشت آور است. توهم بینایی در سالمندان بیشتر از سایر اقشار بروز می‌کند. توهمات دیگری نیز وجود دارند که نادرتر از توهم بینایی و شنوایی هستند. این توهمات عبارتند از :
۳. توهم بویایی
در توهم بویایی فرد بوهایی را احساس می‌کند که اغلب بوهایی آزار دهنده هستند.
۴.توهمات لمسی
در توهمات لمسی ممکن است فرد احساس کند حشراتی روی بدن او راه می‌روند. این تصور به قدری برایش واقعی جلوه می‌کند که فرد سالمند برای زندگی روزمره نیز به مشکل بر می‌خورد.
علت توهم در سالمندان
توهم با دلایل گوناگونی ممکن است بروز کند! اکثر توهم‌ها ناشی از وجود برخی از اختلالات خاص روانی هستند و در واقع وجه مشخصه این دسته از اختلالات به شمار می‌روند مثل اسکیزوفرنی که در آن فرد با مشکلات شدید روانی و کناره گیری شدید از واقعیت گریبانگیر است. البته عنوان این موضوع هم جایز است که مصرف برخی مواد و داروها نیز می‌تواند توهم زا باشد. دسته‌ای از مواد مخدر با حالاتی از توهم همراه هستند و سو مصرف آنها اختلالات توام با توهم را موجب می‌شود، برخی از گیاهان نیز با توجه به نوع ترکیباتی که دارند در صورت مصرف ایجاد توهم می‌کنند مثل مسکالین.
تفاوت توهم با اختلالات ادراک
توهم حالتی است که در آن فرد چیزهایی را احساس می‌کند که وجود خارجی ندارند! ولی فرد وجود آنها را واقعی می‌داند و بر آن اصرار می‌ورزد. اما اختلالات ادراکی در حالتی اتفاق می‌افتد که فرد که یک امر واقعی را به گونه دیگری درک می‌کند. موضوعات خارجی در حالت اختلالات ادراکی تحریف شده و تغییر شکل یافته به نظر می‌رسند.
تفاوت توهم با هذیان گویی در سالمندان (هذیون گفتن)
اختلال هذیان یک شرایط غیرمعمول روانی است که در آن بیمار با هذیان، اما بدون هیچ توهم برجسته با اختلال فکر، اختلال خلقی یا بی‌احساسی قابل توجهی همراه است.
علت هذیان گفتن سالمندان چیست؟
هذیان عمدتا به باورها و ذهنیاتی که سالمند در رابطه با مصنوعات مختلف دارد اطلاق می‌شود. در حالت هذیانی فرد باورهایی دارد که خلاف واقعیت هستند اما فرد بر صحت این باورها و ذهنیات اعتماد راسخ دارد و آنها را کاملا درست می‌پندارد. مثلا فردی که در حالت هذیانی به سر می‌برد ممکن است این هذیان را داشته باشد که افرادی قصد جان او را کرده‌اند و نقشه‌هایی برای از بین بردن او می‌کشند.
توهم در سالمندان
در حالت توهم ممکن است فرد سالمند شخصی یا موجودی را ببیند که به او حمله می‌کند و قصد دارد او را نابود کند. هم توهم و هم هذیان از نشانه‌های اصلی و اساسی در تشخیص اختلالات روانی شدید مثل سایکوزها و از جمله اسکیزوفرنی هستند.
درمان توهم در سالمندان
توهم در سالمندان خود به تنهایی به عنوان بیماری نیست؛ بلکه به عنوان نشانه‌ای از برخی اختلالات مورد توجه هستند. از این رو از بین بردن توهم معمولا مدنظر متخصصان بالینی نیست. بلکه آنها با عنوان نشانه شناسی بیماریهای روانی وجود یا عدم وجود توهم را مدنظر قرار می‌دهند و در صورت وجود چنین مورد و با تشخیص نوع اختلال به درمان اختلال مبادرت می‌ورزند که در نتیجه کاهش حالات توهمی را به دنبال دارد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.