نشانه‌ها و علایم افسردگی دوران بارداری

افسردگی یک اختلال شایع سلامت روان است. زنان باردار به علت افزایش میزان استرس، تغییرات سلامت جسمانی، تغییرات شیمایی در بدن، و دیگر عوامل در ریسک بالاتری برای دچار شدن به افسردگی قرار دارند.

اگرچه تخمین‌ها متفاوتند، یک آنالیز مربوط به افسردگی دوران بارداری عنوان می‌کند که بین 7 تا 20 درصد زنان باردار در سطح جهان دچار افسردگی هستند. میزان واقعی ممکن است بالاتر باشد زیرا بعضی زنان ممکن است از درخواست برای کمک امتناع کنند.

افسردگی دوران بارداری می‌توانند اثرات عاطفی، سلامت، ارتباطی و مالی به دنبال داشته باشد. برخی مردم این اختلال را به نام افسردگی پری‌ناتال می‌شناسند.

افسردگی دوران بارداری قابل درمان است.

نشانه‌ها و علایم افسردگی دوران بارداری

این موضوع طبیعی است که زنان در طول بارداری و نیز باردار شدن دچار انبوهی از احساسات شوند.

در حالی که شخص دچار افسردگی ممکن است احساس اندوه کند، اندوه فقط یکی از علایم متعدد افسردگی به شمار می‌رود.

برخی علایم دیگر عبارتند از:

• احساسات به تازگی ایجاد شده یا تشدید شده در مورد بی‌ارزشی یا ناامیدی

• عدم لذت از پرداختن به فعالیت‌هایی که زمانی برای شخص سرگرم کننده یا معنی‌دار بودند

• کناره‌گیری کردن از دوستان، خانواده، محیط تحصیل، کار یا سرگرمی

• علایم تازه مربوط به وضعیت سلامت مثل سردرد یا درد معده

• مشکلات احساسی مربوط به هیجان در مورد بارداری یا پیوند یافتن با بچه پس از تولد

• احساس منزوی شدن و افت عزت نفس

• مشکلات خواب

• پُرخوابی

• تغییرات عادات مربوط به غذا خوردن مثل پرخوری یا غذا خوردن به میزان کمتر از معمول

• افکار مربوط به مرگ یا خودکشی

• گریستن به شکل مکرر

• خشم غیر قابل توضیح

• استرس در مورد ارتباط

• مشکلات مربوط به پیگیری توصیه‌های سلامت مرتبط به دوره بارداری به علت احساس بی‌پناهی یا نومیدی

ریسک فاکتورهای افسردگی دوران بارداری

احتمال دچار شدن به افسردگی در طول بارداری برای هر زنی مطرح است اما در این مورد برخی زنان آسیب پذیرتر هستند.

نویسندگان یک آنالیز بر مطالعات انجام دادند و ریسک فاکتورهای فهرست شده در زیر را شناسایی کردند:

• تاریخچه قبلی ابتلاء به افسردگی

• کمبود فعالیت ورزشی یا عدم انجام آن

• نداشتن شریک زندگی

• تاریخچه سوء استفاده یا تروما

• قرار گرفتن در معرض سوء استفاده از سوی شریک جنسی

• احساس عدم کنترل

• مصرف دخانیات

• استفاده از برخی مواد مخدر مثل اپیوئیدها

• مشکلات خواب

• مشکلات سیستم ایمنی

• بارداری ناخواسته

• نداشتن شغل و کار

اثرات افسردگی بر روی بارداری

بسیاری از زنانی که در طول بارداری دچار افسردگی می‌شوند دارای بارداری سالمی هستند. افسردگی دوران بارداری به این معنی نیست که نوزاد ناسالم خواهد بود یا فرجام هر بارداری مشخصاً گریز ناپذیر است.

به هر حال تحقیقات عنوانگر آنند که افسردگی دوران بارداری ممکن است خطر موارد زیر را افزایش دهد:

• افسردگی پس از زایمان

• افسردگی در پدر نوزاد

• تولد زودرس

• تولد نوزاد با وزن کم

• مشکلات رفتاری یا بروز مشکلی دایمی در نوزاد

• تغییرات رشد در مغز نوزاد

عدم درمان افسردگی خطر فرجام‌های منفی را برای بارداری افزایش می‌دهد. درمان کامل می‌تواند فرجام موضوع را هم برای زن باردار و هم برای نوزاد در حال رشد بهبود ببخشد.

درمان افسردگی دوران بارداری

بسیاری از زنان پی می‌برند که برای رهایی از علایم افسردگی باید تلفیقی از درمان‌های مختلف یا چند درمان گوناگون را مورد استفاده قرار دهند.

برخی گزینه‌های درمانی دارای امکان کارآیی عبارتند از:

• داروهای ضد افسردگی برای مدیریت تغییرات شیمایی ایجاد شده در مغز که از علل افسردگی محسوب می‌شوند

• درمان به زن باردار کمک می‌کند تا در مورد احساسات، شناسایی مهارت‌های مقابله، و گرفتن حمایت برای چالش‌های بارداری وارد عمل شود

• حمایت دوستان و اعضاء خانواده

• مشاوره خانواده یا ارتباط برای کمک به افراد منتظر فرزند برای صحبت در مورد احساسات خود و مدیریت چالش‌های مربوط به والدین

• تغییرات سبک زندگی مثل اقدام به ورزش بیشتر در محدوده ایمن در طول بارداری

• گروه‌های حمایتی برای والدین در انتظار فرزند

• درمان هر اختلال پزشکی زیربنایی احتمالاً موجود

آیا مصرف داروهای ضد افسردگی در طول بارداری ایمن است؟

تعداد معدودی از مطالعات مصرف ضد افسردگی‌ها را در طول بارداری با افزایش خطر ناتوانی‌های مادرزادی مرتبط کرده‌اند. برخی مطالعات همچنین به افزایش ریسک تولد زودرس و وزن کم هنگام تولد پی برده‌اند.

به هر حال، بسیاری از مطالعات نتوانسته‌اند دیگر عوامل احتمالاً توضیح دهنده این فرجام‌ها مثل بدتر شدن سلامت زنان دچار افسردگی یا اثرات خود افسردگی بر بارداری را کنترل کنند. به علاوه بعضی مطالعات متناقض و فاقد نتیجه بوده‌اند.

ریسک‌های افسردگی درمان نشده ممکن است بر ریسک‌های بالقوه مصرف داروهای ضد افسردگی چربش داشته باشد. پژوهش‌ها پی برده‌اند که 60 تا 70 درصد زنانی که مصرف داروهای ضد افسردگی را در طول بارداری قطع می‌کنند با بازگشت علایم افسردگی مواجه می‌شوند.

"کالج متخصصان زنان و زایمان" توصیه می‌کند که ریسک اثرات جانبی داروهای ضد افسردگی در طول بارداری اندک است. آنها اضافه می‌کنند که ریسک مزبور در اوایل بارداری یعنی در طول هفته سوم تا هفته هشتم بارداری، در بیشترین حد خود قرار دارد.

در هر حال، داروهای ضد افسردگی تنها درمان افسردگی در طول بارداری نیستند. انواع تداوی، تغییرات سبک زندگی، حمایت دوستان و خانواده، و گاهی از اوقات مشاوره خانواده یا زوجین گزینه‌های خوبی محسوب می‌شوند. اغلب مردم از درمان‌های ترکیبی استفاده می‌کنند.

برخی زنان باردار ترجیح می‌دهند پیش از مصرف داروهای ضد افسردگی گزینه‌های درمانی دیگر را امتحان کنند. این راهکار ممکن است برای برخی زنان مفید باشد اما برای همه چنین نیست.

چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم

هر زنی که باردار بوده و ظن ابتلاء به افسردگی در مورد وی وجود دارد باید در اولین فرصت ممکن به پزشک مراجعه کند. اغلب متخصصان زنان و ماماها دارای آموزش اولیه در مورد تشخیص افسردگی در زنان باردار هستند.

آنان در عین حال می‌توانند به شخص کمک کنند تا در مورد درمان‌های درست تصمیم بگیرد و به پرسش‌های که در مورد ریسک‌های بالقوه برای نوزاد دارند پاسخ بدهد.

برای دسترسی به درمان با کیفیت و جامع، بیشتر مردم نیاز به حمایت از سوی متخصصان سلامت روان دارند.

روان‌پزشک می‌تواند در انتخاب داروی درست، ارزیابی خطر عوارض جانبی، و تغییر دارو در صورت نیاز کمک کند. درمانگر، روانشناس یا کارکنان خدمات اجتماعی نیز می‌توانند مداوها و تغییرات سبک زندگی یا دیگر تغییرات را برای بهبود علایم آموزش دهند.

افسردگی در طول بارداری می‌تواند تجربه‌ای منزوی کننده باشد. دوستان و خانواده ممکن است انتظارات نادرستی داشته باشند که زن باردار باید همیشه احساس شادی داشته باشد و چالش‌های مرتبط به بارداری و والدین را نشناسند.

برخی زنان از احساسات خود احساس گناه یا شرمندگی می‌کنند یا نگرانند که افسردگی به این معنی است که آنها لیاقت مادر شدن را ندارند.

افسردگی گناه یا خطا نیست. افسردگی یک اختلال پزشکی قابل درمان است. ناامیدی همراه با افسردگی ممکن است شخص را متقاعد کند که درمان کارآیی ندارد یا اینکه احساس بدبختی مدام داشته باشد. این احساسات علایم افسردگی هستند و نه نوعی ارزیابی عقلانی.

درمان درست و به موقع برای تخفیف علایم و کمک به زن برای برخوداری از بارداری سالم و با محتوی حیاتی است.