کبد دستگاهی است که درست زیر قفسه دندهای در سمت راست شکم قرار دارد. کبد برای هضم غذا و خارج کردن مواد سمی بدن نقش حیاتی ایفا میکند.
بیماری کبد ممکن است ارثی (ژنتیک) بوده یا بر اثر طیفی از عوامل آسیب زننده به کبد مثل ویروسها و مصرف مشروب الکلی ایجاد شود. چاقی نیز با بیماریهای کبد مرتبط شده است.
به مرور زمان صدمات وارد شده به کبد باعث ایجاد زخم (سیروز) می‌شود که میتواند به نارسایی کبد منجر گردد، که یک اختلال تهدیدگر زندگی محسوب می‌شود.
درد کبد در قسمت بالای شکم و در سمت راست بدن قابل حس است. این درد میتواند نشانهای از یک بیماری جدی باشد، بنابراین استفاده از مراقبتهای پزشکی در مورد آن ضروری است.
تله ویزیت - TeleVisit انجام کلیه فرآیندهای پزشکی با شرایط وجود فاصله جغرافیایی بین پزشک و بیمار، را فراهم می کند.
کبد سالم به بدن در مقابله با عفونتها کمک میکند، خون را تمیز مینماید و در متابولیسم نقش دارد. کبد در عین حال قابلیت ترمیم خود در هنگام آسیب دیدگی را دارد.
اگر کبد قادر به انجام وظایف خود به طور کامل نباشد، این موقعیت میتواند تهدید کننده حیات باشد.
درد کبد میتواند کسالتآور و فاقد ویژگی خاص باشد، اما در عین حال میتواند به شکل شدید بروز کند. این درد میتواند نتیجه درد پشت باشد. درد کبد گاهی اوقات با درد در شانه راست اشتباه گرفته می‌شود و گاه همین اتفاق در مورد درد شکم و کلیه رخ میدهد.
بسیاری از بیماریهای کبد و اختلالات دیگر میتوانند سبب درد کبد شوند. برخی از این دردها میتوانند به کـــبد آسیب برسانند. در صورت عدم درمان، کبد ممکن است در نهایت از کار بیفتد.
بیماری کبدی به هر اختلالی اشاره دارد که سبب التهاب یا صدمه دیدن کبد شود و نیز هر اختلالی که بتواند بر عملکرد کبد صدمه بزند. درد کبد اغلب اوقات نشانه بیماری کبدی است.
نشانگان بیماری کبدی بیشتر وقتها ظاهر نمیشوند مگر اینکه بیماری به مراحل پیشرفته رسیده باشد، بنابراین هشیار بودن در مورد درد کبد و دیگر علایمی که میتوانند نشانه اختلال کبدی باشند اهمیت دارد.
بیماران در صورت مشاهده هر یک از علایم زیر باید بلافاصله با پزشک، از طریق سامانه تله ویزیت در تماس باشید و سوالات و راهکارهای درمان را از پزشک خود بپرسید:
• درد شدید به ویژه در ناحیه شکم
• تب
• ادرار کدر
• مدفوع رنگ پریده، خونی یا تیره رنگ
• تهوع و استفراغ
• کاهش وزن
• زرد شدن رنگ پوست
• افتادگی شدید ناحیه شکم در صورت لمس
• تورم شکم یا پایین زانوها و مفاصل
• خارش پوست
• خستگی مزمن
• از دست دادن اشتها
درد کبد علل مختلفی دارد. یافتن علت بروز درد کبد مهم است و نیز درمان آن برای پیشگیری از صدمات برگشت ناپذیر اهمیت دارد.
چه هنگامی به دکتر مراجعه کنیم
در صورتی که هر گونه نشانه و علامت نگران کننده مربوط به بیماری کبد مطرح باشد فرد باید به پزشک مراجعه کند. در صورتی که فرد دچار درد شکمی چنان شدید شود که قرار گرفتن را برای وی ناممکن میکند، مراجعه فوری به پزشک الزامی است.
علل بیماری کبد
بیماری کبد علل متعددی میتواند داشته باشد.
عفونت
انگلها و ویروسها میتوانند باعث عفونت کبد شوند، که این باعث ایجاد التهاب میگردد که عملکرد کبد را کاهش میدهد. ویروسهای مسبب آسیب دیدن کبد میتوانند از طریق جریان خون یا منی، غذا یا آب آلوده، یا تماس نزدیک با فرد دچار عفونت گسترش یابند. شایعترین انواع عفونت کبد ویروسهای هپاتیت شامل موارد زیر هستند:
• هپاتیت A
• هیپاتیت B
• هپاتیت C
ناهنجاریهای سیستم ایمنی
بیماریهایی که در آنها سیستم ایمنی به برخی بخشهای بدن حمله میکند (بیماری خودایمنی) میتوانند به کبد آسیب برسانند. مثالهایی در مورد بیماریهای خودایمنی کبد شامل موارد زیر است:
• هپاتیت خودایمنی
• سیروز صفراوی اولیه
• کلانژیت اسکلروزینگ (اسکلروزان) اولیه
ژنتیک
یک ژن غیر نرمال به ارث رسیده از یکی از والدین یا هر دوی آنها میتواند باعث انباشته شدن مواد مختلفی در کبد شود که نتیجه آن آسیب دیدن کبد است. بیماریهای ژنتیکی کبد شامل موارد زیر است:
• هموکروماتوزیس
• هیپروکسالوریا و اکسالوسیس
• بیماری ویلسون
• کمبود آلفا – 1 آنتیتریپسین
سرطان و دیگر تودهها
مثالهایی در این مورد عبارتند از:
• سرطان کبد
• سرطان مجرای صفرا
• ادنوم کبد
دیگر موارد شایع مسبب بیماری کبد شامل موارد زیر است:
• سوء مصرف الکل مزمن
• انباشته شدن چربی در کبد (بیماری کبد چرب غیر الکلی)
ریسک فاکتورهای بیماری کبد
عواملی که میتوانند خطر بروز بیماری کبد را افزایش دهند عبارتند از:
• مصرف زیاد مشروب الکلی
• تزریق مواد مخدر با استفاده از سرنگهای اشتراکی
• تاتو یا پیرسینگ بدن
• انتقال خون (مربوط به پیش از سال 1992)
• قرار گرفتن در معرض تماس با خون و مایعات بدن دیگران
• رابطه جنسی محافظت نشده
• قرار گرفتن در معرض برخی مواد شیمیایی یا سمی
• دیابت
• چاقی
عوارض بیماری کبد
عوارض بیمای کبد بسته به علت بروز مشکلات کبد متفاوت است. در صورت عدم درمان بیماری کبد میتواند به نارسایی کبد منجر شود، که وضعیتی مهلک است.
پیشگیری از بیماری کبد
برای پیشگیری از بیماری کبد:
• در نوشیدن الکل معتدل باشید. در مورد افراد بزرگسال سالم این موضوع به معنی نوشیدن یک گیلاس در روز برای زنان و تا دو گیلاس برای مردان است. نوشیدن مشروب الکلی زیاد به عنوان بیش از 8 گیلاس در هفته برای زنان و بیش از 15 گیلاس برای مردان تعریف می‌شود.
• از رفتارهای بیپروا پرهیز کنید. در صورت مصرف مواد مخدر تزریقی به دنبال کمک پزشکی باشید، و برای تزریق مواد مخدر از سرنگ مشترک استفاده نکنید. برای رابطه جنسی از کاندوم استفاده کنید. در صورت اقدام به تاتو و پیرسینگ در مورد نظافت و ایمنی محل انجام این اعمال مطمئن شوید.
• واکسیناسیون انجام دهید. اگر در معرض ریسک بالای ابتلاء به هپاتیت قرار دارید یا اگر تاکنون به یکی از اشکال ویروس هپاتیت آلوده شدهاید، در مورد گرفتن واکسنهای هپاتیت A و هپاتیت B با پزشک مشورت کنید.
• از داروها به شکل عاقلانه استفاده کنید. فقط در صورت لزوم از داروهای غیر نسخه‌ای و نسخه‌ای استفاده کنید و استفاده از داروها را به دوزهای تعیین شده محدود نمایید. از ترکیب کردن الکل و دارو خودداری کنید. پیش از مخلوط کردن مکملهای گیاهی یا داروهای نسخه‌ای یا غیر نسخه‌ای با پزشک مشورت کنید.
• از تماس با خون و مایعات بدنی مردم دیگر اجتناب کنید. ویروسهای هپاتیت میتوانند از طریق تماس تصادفی با سوزن یا نظافت ناکامل خون یا مایعات بدن منتقل شوند.
• در مورد اسپریهای آئروسل مراقب باشید. مطمئن شوید که اتاق دارای تهویه کافی است و در هنگام استفاده از اسپریهای حشرهکش، قارچکشها، رنگ و دیگر مواد شیمیایی از ماسک استفاده کنید. همیشه از دستورالعمل کارخانه سازنده تبعیت نمایید.
• پوست خود را محافظت کنید. در هنگام استفاده از حشرهکشها و دیگر مواد شیمیایی دستکش به دست کنید، لباسهای با آستین بلند، کلاه و ماسک بپوشید.
• وزن خود را در محدوده سالم نگه دارید. چاقی میتواند سبب بیماری کبد چرب غیر الکلی شود.
تشخیص بیماری کبد
پی بردن به علت و گستره آسیب دیدگی کبد در راهنمایی مسیر درمان اهمیت دارد.
پزشک احتمالاً کار تشخیص را با گرفتن شرح حال پزشکی و در ادامه یا معاینه بالینی شروع میکند. پزشک ممکن است موارد زیر را توصیه کند:
• آزمایشهای خون
یک گروه از آزمایشهای خون موسوم به تستهای عملکرد کبد را میتوان برای تشخیص بیماری کبد به کار برد. تستهای دیگری در این مورد برای جستجوی مشکلات خاص کبد یا اختلالات ژنتیکی قابل استفادهاند.
• تستهای تصویربرداری
اولتراسوند (سونوگرافی)، CT اسکن، و MRI قادرند آسیب دیدگی کبد را نشان دهند.
• آنالیز بافت
بیوپسی کبد میتواند به تشخیص بیماری کبد و جستجوی نشانههای آسیب دیدگی کبد کمک کند. بیوپسی کبد بیشتر با استفاده از یک سوزن باریک و بلند انجام می‌شود که از طریق پوست وارد بدن شده و برای استخراج نمونه بافت مورد استفاده قرار میگیرد. این نمونه برای بررسی به آزمایشگاه ارسال می‌شود.
درمان بیماری کبد
درمان بیماری کبد به تشخیص انجام شده بستگی دارد. برخی از مشکلات کبد را میتوان با تعدیلهای مربوط به سبک زندگی مثل توقف مصرف الکل یا کاهش وزن درمان کرد، که به طور معمول بخشی از برنامه پزشکی است که شامل پایش دقیق عملکرد کبد است. دیگر مشکلات کبد را میتوان با دارو درمان کرد یا ممکن است به جراحی نیاز داشته باشند.
درمان بیماری کبد که به نارسایی کبد منجر شده یا میشوند ممکن است در نهایت به پیوند کبد نیاز داشته باشد.
در سایت www.TeleVisit24.com تنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید.