فرق بین توهم و هذیان در چیست؟

تشخیص فرق بین توهم و هذیان حتی برای دانشجویان روانشناسی هم سخت و مشکل است. اما تشخیص توهم و هذیان و فرق آنها می تواند در روابط بیماران مبتلا به این شرایط با دیگران تاثیر بگذارد و از بروز رفتارهای خشونت آمیز جلوگیری کند. اما به طور کلی، اسکیزوفرنی ها بیشتر در معرض خطر ابتلا به توهم و هذیان هستند.هذیان و توهم مشابه هستند اما تفاوتهای چشمگیری نیز دارند. هر دو غالباً به دلیل بیماری های روانی یکسان مانند اسکیزوفرنی یا اختلال دو قطبی ایجاد می شوند، هر دو شامل تحریف در واقعیت است. هر دو می توانند حتی در صورت عدم وجود بیماری روانی رخ دهند.تفاوت آنها در این است که توهم چیزهایی هستند که حس می شوند اما واقعی نیستند، در حالی که توهم ها باورهایی هستند که واقعی یا درست نیستند.

توهم واضح، و توجه برانگیز است و این طور به نظر می رسد که در فضای عینی خارجی قرار دارد. توهم از برخی پدیده های مرتبط که در زیر آمده متمایز است:

• خواب. که در بیداری تجربه نمی شود.
• توهم کاذب. که از ادراک واقعی تقلید نمی کند و به وضوح غیر واقعی به نظر می رسد.
• خطای حسی. که حاصل تحریف ادراک واقعی است.
• تصورات (تخیل). که تحت کنترل فرد است و همچنین از ادراک واقعی تقلید نمی کند.

توهم می تواند از طریق حواس گوناگون فرد از جمله شنوایی، بینایی، بویایی، چشایی و حسی تجربه شود. بنابراین به پنج نوع تقسیم بندی می شود:

توهم دیداری

توهم های دیداری شامل دیدن چیزهایی می شود که در واقعیت وجود ندارند و ممکن است شامل دیدن اشیاء، الگوهای بصری، افراد یا نور باشد. به عنوان مثال، ممکن است فردی را ببینید که در اتاق نیست یا چراغ چشمک زنی توجه شما را به خود جلب کند که هیچ کس دیگری نمی تواند آن را ببیند. این توهم دومین نوع رایج می باشد. توهم بینایی با بیماری ارگانیک مغز همراه می باشد و یک تظاهر رایج در طیف وسیعی از اختلالات برگشت پذیر و همچنین دژنراتیو مغز است. فعالیت مرتبط با توهم در مناطق بینایی مغز و هیپوکامپوس صورت می گیرد. فعالیت هیپوکامپ مربوط به بازیابی تصاویر بصری از حافظه است و فعالیت قشر حسی به این تجربیات ادراکی وضوح می بخشد.

فرضیه های متعددی برای توضیح پیدایش توهم بینایی ارائه شده است. سه مورد از آنها در ادامه مرور می شوند که توهم بینایی می تواند نتیجه هر سه فرآیند باشد:

روانشناختی / فیزیولوژیک (psychophysiologic). یا همان اختلال در ساختار مغز

روانشناختی / زیست شیمیایی (psychobiochemical). به عنوان اختلال در انتقال دهنده های عصبی

 روان تحلیلی psychodynamic). به عنوان تظاهر ناخودآگاه در آگاهی).

توهم شنوایی

توهم شنوایی شایع ترین نوع به حساب می آید. ممکن است شما فردی را تجربه کنید که در واقعیت وجود نداشته باشد و با شما صحبت کند یا به شما بگوید کارهای خاصی انجام دهید. صدا ممکن است آشنا، غریبه و محتواهای مختلفی داشته باشد. توهم های شنوایی می توانند شامل اصوات موسیقیایی، پژواک حاصل از خواندن، سندرم منفجر شدن سر و انواع دیگر نیز شوند. توهم، اطلاعات حسی نادرستی است که فرد به عنوان واقعیت آن را تجربه می کند. به نظر می رسد تمرکز و فراخنای توجه ضعیف، می تواند پیامد طبیعی این تجربه حسی تحریف شده باشد. بیماران مبتلا به صرع لوب تمپورال ممکن است صداهای فاقد فرم مثل وزوز را تجربه کنند که با توهم تفاوت دارد.

توهم لمسی

توهم لمسی شامل احساس لمس یا حرکت در بدن هستند. به عنوان مثال، ممکن است احساس کنید که حشرات در پوست شما در حال خزیدن هستند یا اینکه اندام داخلی شما در حال حرکت است. همچنین ممکن است دست فردی را بر روی بدن خود لمس کنید. توهم لمسی به دلیل سیگنالهای عصبی حسی / لمسی معیوب، در نخاع و تالاموس ایجاد می شود. این پیام های عصبی سپس به قشر حسی حرکتی مغز ارسال می شوند. توهم های حسی حتی در اختلالات اسکیزوفرنی نیز نادر هستند. اغلب اوقات خطاهای حسی ممکن است با توهم لمسی اشتباه گرفته شود. همچنین بیش از 15 % از افرادی که سوء مصرف کوکائین دارند این نوع توهم را تجربه می کنند. همچنین به عنوان عوارض جانبی برخی از داروها از قبیل لووفلوکساسین نیز گزارش شده است.

توهم بویایی

توهم بویایی حس بویایی شما را درگیر می کند. توهم بویایی باعث می شود بوهایی که در محیط واقعاً وجود ندارد را تشخیص دهید. ممکن است در موقعیت های مختلفی بویی به مشام شما برسد که دیگران آنها را تجربه نمی کنند. گاهی ممکن است منبع بو بدن خود فرد باشد. بوهای تشخیص داده شده در افراد مختلف متفاوت است و ممکن است ناپسند یا دلپذیر باشد. آنها می توانند در یک یا هر دو بینی ایجاد شوند. ممکن است بو همیشه حضور داشته باشد یا گاهی اوقات تجربه شود. توهم بویایی ممکن است بعد از آسیب دیدگی سر یا برخی عفونت های تنفسی ایجاد شود. همچنین می تواند از تشنج لوب تمپورال، سینوس های ملتهب، تومورهای مغزی و بیماری پارکینسون ناشی شود.

توهم چشایی

توهم های چشایی شبیه توهم بویایی هستند، اما آنها به جای بو، حس چشایی شما را درگیر می کنند. بیماران مبتلا به افسردگی، اشکال در طعم را که اغلب مربوط به عوارض آنتی کولینرژیک دارو است را گزارش می دهند. به ندرت، بیماران مبتلا به مولتیپل اسکلروز نیز اشکال در طعم را در زمان عود یا حین بیماری نشان می دهند. اما باید توجه داشت که این وضعیت ها با توهم چشایی متفاوت است. افراد مبتلا به اسکیزوفرنی برخی اوقات دچار توهم چشایی می شوند. با این وجود ممکن است که گاهی اوقات یک میل ناخواسته برای اجتناب از دارو باشد. بیماران مبتلا به سندرم نقص ایمنی انسان اغلب از طعم ناخوشایند شکایت دارند، مشکلی که به نظر می رسد به خودی خود مربوط به این بیماری و همچنین اثر داروهای ضد ویروسی است.

توهم جنسی

توهم جنسی احتمالاً بیشتر از سایر توهم ها مورد غفلت واقع شده است. این غفلت ممکن است به این دلیل باشد که وضعیت جنسی خارج از پنج حسی اصلی قرار می گیرد. دلیل دیگر ممکن است این باشد که بیمارانی که از توهم جنسی رنج می برند احتمالاً از صحبت در مورد این مشکل خجالت می کشند. این نوع توهم در بیماران مبتلا به اختلال اسکیزوفرنی گزارش شده است. یک نوع از آن شامل تجربه حسی آزار جنسی می باشد که گاهی منجر به خشوت نسبت به خود یا دیگران شود.

آیا توهم می تواند منجر به هذیان شود؟

علائم روانشناختی بخصوص توهم و هذیان ممکن است تعاملات ویژه­ا ی داشته باشند مثل هذیان­ هایی که از توهم ­ها مشتق می­ شوند. این تجربیات ذهنی غیرمعمول، اغلب روان­شناختی هستند (“روانزاد”، “کارکردی”)، اما ممکن است تقریبا همه در اصل ارگانیک باشند و ممکن است که درنتیجه تعاملات پیچیده عوامل روان­شناختی و پیشینه زیستی آشکار شوند.

هذیان چیست؟

برای تشخیص فرق بین توهم و هذیان لازم است با مفهوم هذیان آشنا شویم. هذیان باورهای عمیقی و ثابت شده ای هستند، که می توانند کاذب یا خیالی باشند. این باورها با وجود اطلاعات نادرست یا شواهد متناقض توسط فرد همچنان حفظ می شود. هذیان، در موارد شدید از روان پریشی دیده می شود. افراد مبتلا به هذیان نمی توانند واقعیت را از شرلیط غیر واقعی تشخیص دهند. هذیان همچنین مشخصه اختلال روانپزشکی دیگری به نام «اختلال هذیانی» است.

به طور کلی، بیماران مبتلا بدون بروز هیچ گونه علائمی از نظر ظاهری مرتب و خوش لباس هستند. اما گفتار، وضعیت روانی و ارتباط چشمی آن ها ممکن است علائم مرتبط با این اختلال را نشان دهند.وضعیت روانی این افراد به نوع اختلال بستگی دارد. به عنوان مثال، بیماران مبتلا به توهم آزار دهنده ممکن است مشکوک و مضطرب باشند. احتمال دارد، تنگی نفس خفیف در برخی از انواع هذیان وجود داشته باشد.

توهمات لمسی و بویایی (مثلاً احساس آلوده شدن به حشرات، درک بوی بدن) در برخی از انواع هذیان ها می تواند وجود داشته باشد. اما توهم شنوایی یا بینایی که از لحاظ کلیشه ای در بیشتر اختلالات شدید روانی (مثل اسکیزوفرنی) دیده می شود در اختلال هذیان وجود ندارد.پلیس، اعضای خانواده، همکاران و پزشکان معمولاً اولین کسی هستند که به اختلال هذیان مشکوک شده و غالباً بیماری را تشخیص می دهند.بررسی افکار خودکشی یا خودکشی در بیماران مبتلا به این اختلال به خصوص انواع آزار دهنده و جسمی بسیار مهم است. علاوه بر آن، برخی از انواع اختلالات هذیان مثل شهوانی، حسادت و آزار و اذیت بیشتر از سایرین با خطر خشونت همراه هستند.هذیان ها نیز با توجه به مضمون آنها دسته بندی می شوند مانند هذیان های کنترل، نیهیلیستی، آزار و شکنجه روانی و جسمی، مقام، مذهبی، حسادت و خواندن ذهن دیگران.

شایع ترین انواع هذیان کدامند؟

هذیان های آزار دهنده

در هذیان آزار دهنده فرد این باور را دارد که او یا یکی از عزیزانشان قربانی می شوند. هذیان های آزاردهنده، گاهی اوقات اوهام پارانوئید نامیده می شود. اغلب افرادی که دچار توهمات پارانوئید یا آزاردهنده هستند، نگرانی این را دارندکه کسی یا چیزی سعی می کند به طریقی به آنها آسیب برساند یا آنها را تحت نظر دارد.بعضی اوقات این توهم ها ممکن است ترسناک باشد و به طور بالقوه به شخصی آسیب برساند. به عنوان مثال، اگر توهم داشته باشید که شخصی در خانواده شما علیه شما نقشه می کشد، این می تواند نتیجه بسیار منفی داشته باشد. هذیان های آزار دهنده متداول ترین نوع هذیان است که شامل اعتقاد به پیروی، آزار، تقلب، مسمومیت با دارو یا مواد مخدر، توطئه، جاسوسی، عذاب و سایر موارد است.

هذیان انتساب

نوع متداول دیگری که در آن فرد معتقد است که برخی حرکات، نظرات، متن هایی از کتابها، تلویزیون، روزنامه ها، متن آهنگ ها یا نشانه ها به طور خاص متوجه فرد است و همه در مورد او صحبت می کنند. برخی از افرادی که توهمات مرجعی دارند، معتقدند در گفتگوی یک برنامه تلویزیونی یا از طریق رسانه های دیگر پیام هایی را دریافت می کنند.

هذیان کنترل

این یک باور غلط است که در آن بیمار تصور می کند که فرد یا افراد دیگر یا حتی نیروهای خارجی بر افکار، احساسات، انگیزه ها یا رفتارهای او را کنترل می کنند. افراد مبتلا به هذیان کنترل معتقدند که افکار آنها به طور غیر ارادی از ذهن آنها گرفته شده و خارج از کنترل هستند.

هذیان مذهبی

هذیان مذهبی محور باورهای غلط در مورد رابطه شخص با خدا است. افراد اسکیزوفرنی مبتلا به این نوع هذیان ممکن است باور داشته باشند که با خدا رابطه خاصی دارند، خداوند قدرت خاصی به آنها داده است یا اینکه او خدا است. ممکن است ادعا کنند که توانایی صحبت مستقیم با خدا یا توانایی اجرای برنامه های خدا را دارد.

هذیان حسادت

باورهای غلط مبنی بر اینکه همسرفرد رابطه ای عاشقانه با فرد دیگری دارد و در حال خیانت به او است.

هذیان اروتومانیا

نوعی هذیان که در آن فرد معتقد است شخص دیگری عاشق اوست. افرادی که دچار این نوع هذیان هستند سعی می کنند با آن شخص تماس بگیرند و او را به دست آورند.

هذیان خواندن ذهن

باور غلطی که فرد تصور می کند دیگران می توانند افکار او را بشنوند و بخوانند.

هذیان بزرگ منشی

این نوع از هذیا ن ها اعتقادات غلطی هستند مبنی بر اینکه فرد از دیگران بهتر و بالاتر است. یک فرد با این تصور مدعی می شود که قدرت / استعداد وتوانایی خاصی دارد. افراد مبتلا به این نوع هذیان ممکن است باور داشته باشند که یک شخصیت سیاسی محبوب و مشهور هستند.

هذیان داشتن بیماری جسمی

شامل یک مشکل در عضوی از بدن فرد است. معمولاً آنها باور نادرستی مبنی بر اینکه از یک بیماری جسمی شدید مانند تومور رنج می برند دارند.

هذیان نیهیلیستی

خیالی مربوط به اعتقاد به عدم وجود خود، دیگران یا جهان است. افراد مبتلا به این نوع هذیان معمولاً معتقدند که جهان در حال پایان است.به خاطر داشته باشید که هذیان ها باورهای عمیق و ثابت هستند و شما قادر نخواهید بود یک فرد دچار آن را متقاعد کنید که اعتقاد او درست نیست. حتی برای این کار سعی هم نکنید زیرا فقط او را بیشتر تحریک می کنید و خطر خشونت را افزایش می دهید.افرادی که دچار توهم آزار و شکنجه هستند مطمئن نیستند که چه کسی علیه آنها نقشه می کشد، آنها ممکن است باور کنند که این فرد شما هستید. آنها همچنین احتمالاً سو ظن خود را با دیگران در میان نمی گذارند و تمایل به منزوی شدن دارند. بعلاوه، هر شخصی که دچار این هذیان شود می تواند خطرناک باشد.

با توجه به مطالب گفته شده شواهدی وجود دارد که افراد کاملاً سالم گاهی دچار توهم و کمتر هذیان می شوند. با این حال، اگر علائم دیگری دارید، یا این احساسات یا اعتقادات غلط شما همچنان ادامه دارد، بهتر است که به دنبال درمان وضعیت خود باشید و به پزشک و یا روان پزشک مراجعه کنید. پزشک می تواند هرگونه بیماری احتمالی را تایید و یا رد کند. در حالی که یک روان پزشک می تواند یک بیماری روانی اساسی را غربالگری و تشخیص دهد.

در سایت  www.TeleVisit24.comتنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت ، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید.