نظام غدد درون ریز یک شبکه از غددی است که وظیفه تولید و انتشار هورمون‌ها را در بدن برای کنترل بسیاری از قابلیت‌ها از جمله تبدیل کالری به انرژی در سلول‌ها را بر عهده دارد. سیستم غدد درون ریز بر نحوه تپش قلب، رشد استخوان و بافت‌ها و توانایی باروری، تأثیر می‌گذارند. این غدد نقش حیاتی در جلوگیری یا بروز بیماری‌های دیابتی، تیروئید، اختلالات رشد و اختلال عملکرد جنسی دارند و می‌تواند منجر به دیگر اختلالات هورمونی مرتبط شوند.
مجموعه غدد درون ریز
هر کدام از این غدد درون ریز یک نوع هورمون خاص را وارد جریان خون شما خواهد کرد. این هورمون‌ها از طریق خون وارد سلول‌های بدن شما شده و به هماهنگ نمونه بسیاری از پردازش‌های بدن کمک می‌کنند.
غدد درون ریز شامل:
-
- غدد آدرنال: دو غده که در برای کلیه‌ها قرار دارند که هورمون کورتیزول را آزاد می‌کنند.
-
- هیپوتالاموس: یک بخش در ناحیه پایینی و مرکزی مغز که زمان انتشار هورمون را به غده هیپوفیز، اعلام می‌کند.
-
- تخمدان‌ها: عضو باروری زنانه که مسئولیت آزادسازی تخمک و انتشار هورمون‌ها جنسی را بر عهده دارد.
-
- لانگرهانس در لوزالمعده: این سلول‌ها در لوزالمعده مسئولیت انتشار هورمون‌های انسولین و گلوکاگون را بر عهده دارند.
-
- پاراتروئید: چهار غده ریز در گلو که در رشد استخوانی نقش دارند.
-
- غده پینه آل: یک غده در نزدیکی مرکز مغز که می‌تواند با الگوی خواب در ارتباط باشد.
-
- غده هیپوفیز: یک غده در پایین مغز در پشت سینوس که تأثیر بالایی بر دیگر غدد به خصوص تیروئید وارد می‌کند. وجود مشکل در غده هیپوفیز می‌تواند مشکلاتی در رشد استخوانی، دوره قاعدگی زنان و انتشار شیر سینه ایجاد کند.
-
- بیضه: این غدد باروری مردان، اسپرم و هورمون‌های جنسی را تولید می‌کنند.
-
- تامیس: یک غده در بالای سینه که به بدن در سنین اولیه خود برای توسعه سیستم ایمنی کمک می‌کند.
-
- تیروئید: یک غده پروانه شکل در جلوی گردن که متابولیسم بدن را کنترل می‌کند.
حتی کوچک‌ترین تغییر در یک یا چند عدد از این غدد نیز می‌تواند موجب ایجاد اختلال در تعادل هورمونی ظریف بدن شده و منجر به ایجاد اختلال در غدد درون ریز یا بیماری‌های غدد درون ریز شود.
شایع ترین بیماری های سیستم غدد درون ریز
سطح هورمون های بدن تحت تاثیر عوامل بسیار زیادی ممکن است از حد طبیعی خودشان بسیار بیشتر و یا کمتر شده و منجر به بروز بیماری های مختلفی در سیستم غدد درون ریز گردند. بیماری های سیستم غدد درون ریز غالباً دارای علائم گسترده ای هستند که بر روی قسمت های مختلف بدن تأثیر می گذارند و می توانند شدت علائم آنها از خفیف تا بسیار شدید متغیر باشند. درمان های بیماری های سیستم غدد درون ریز به نوع اختلال بستگی دارند، اما اغلب درمان این بیماری ها در تنظیم تعادل هورمون با استفاده از هورمون های مصنوعی متمرکز می شوند. بیماری های سیستم غدد درون ریز به ندرت منجر به بروز عوارض شدید می شوند. با این حال، اختلالات غدد درون ریز درمان نشده می تواند عوارض گسترده ای بر کل بدن داشته باشد. در حالی که معمولاً اختلالات غدد درون ریز نیازی به بستری شدن بیمار ندارد، اما در بعضی موارد ممکن است منجر به بروز علائم شدید شود.برخی از شایع ترین بیماری های سیستم غدد درون ریز، عبارتند از:
پرکاری تیروئید
تیروئید یک غده کوچک و پروانه ای شکل است که در قسمت جلوی گردن قرار دارد و ماده تتراودیودیرونین (T4) و تریودوتیرونین (T3) را تولید می کند که دو هورمون اصلی هستند که نحوه استفاده سلول ها از انرژی را در بدن کنترل می کنند. غده تیروئید با آزادسازی این هورمون ها، متابولیسم و سوخت وساز بدن را تنظیم می کند. پرکاری تیروئید هنگامی رخ می دهد که غده تیروئید T4 یا T3 را یا هر دو را بیش از حد ترشح کند. تشخیص زودهنگام تیروئید بیش فعال و درمان علت اصلی آن می تواند علائم را تسکین داده و از بروز عوارض آن پیشگیری کند. درمان بستگی به میزان وخیم بودن شرایط و همچنین علت اصلی آن دارد. گزینه های درمانی آن شامل داروها، رادیوتراپی یا جراحی است. بیماری گریوز نوعی اختلال خود ایمنی و شکل رایج پرکاری تیروئید است. در مبتلایان به بیماری گریوز، سیستم ایمنی بدن به تیروئید حمله می کند و هورمون بیشتری تولید شود.
کم کاری تیروئید
کم کاری تیروئید نقطه مقابل، پرکاری تیروئید است و در مواردی اتفاق میفتد که غده تیروئید به اندازه کافی هورمون تیروئید مورد نیاز را بدن تولید نمی کند و غده به اصطلاح کم کار یا کم تحرک است. هورمون های تیروئید مسئول تنظیم سوخت و ساز بدن می باشد. اگر سطح تیروکسین کم باشد، بسیاری از عملکردهای بدن کند می شود. علائم کم کاری تیروئید گسترده و متنوع است. درمان کم کاری تیروئید شامل مکمل هورمون تیروئید با دارو است.
سندرم کوشینگ
سندرم کوشینگ هنگامی که بدن برای مدت طولانی در معرض مقادیر زیاد هورمون کورتیزول قرار بگیرد رخ می دهد. سندرم کوشینگ که گاهی اوقات هیپرکورتیزولیسم خوانده می شود، ممکن است در اثر استفاده از داروهای خوراکی کورتیکواستروئید ایجاد شود. این وضعیت همچنین می تواند زمانی رخ دهد که بدن به تنهایی کورتیزول بیش از حد بسازد. سندرم کوشینگ می تواند منجر به فشار خون بالا، پوکی استخوان ها و دیابت نوع 2 شود. درمان سندرم کوشینگ می تواند تولید کورتیزول بدن را به حالت عادی برگرداند و علائم را به طرز چشمگیری بهبود بخشد. درمان زودهنگام و تشخیص به موقع بیماری در پیش آگهی آن تاثیر زیادی دارد.
تیروئیدیت
تیروئیدیت، تورم یا التهاب غده تیروئید است. تیروئیدیت، باعث کاهش سطح هورمون های تیروئید غیرمعمول (زیاد یا پایین) می شود. بیماری تیروئیدیت حاد بیشتر در زنان 20 تا 50 ساله بروز می کند. معمولاً باعث ایجاد تب و درد در گردن، فک یا گوش می شود. غده تیروئید همچنین می تواند هورمون تیروئیدی زیادی را وارد جریان خون (تیروتوکسیکوز) کند و منجر به علائم پرکاری تیروئید مانند اضطراب، بی خوابی و تپش قلب شود. التهاب تیروئید ممکن است باعث ایجاد گواتر در گلو شود.
تیروئیدیت هاشیموتو
تیروئیدیت هاشیموتو در اثر حمله سیستم دفاعی بدن به غده تیروئید ایجاد شده و باعث التهاب و آسیب غده تیروئید می شود. در اثر اختلال تیروئید، هورمون های تیروئید به اندازه کافی ترشح نمی شود. در این صورت باعث بروز علائم کم کاری تیروئید مانند خستگی، افزایش وزن و خشکی پوست می شود. تیروئیدیت هاشیموتو چون بسیار کند پیش می رود و ممکن است ماه ها یا حتی سال ها طول بکشد تا بیماری تشخیص داده شود. التهاب ناشی از بیماری هاشیموتو که به عنوان تیروئیدیت لنفوسیتی مزمن نیز شناخته می شود، غالباً منجر به کم کاری تیروئید می شود. بیماری هاشیموتو شایع ترین علت کم کاری تیروئید است. بیماری هاشیموتو در درجه اول بیشتر در زنان میانسال (30 تا 50 سال) دیده می شود اما ممکن است در مردان و زنان دیگر و کودکان هم رخ دهد.
بیماری آدیسون
بیماری آدیسون که به نارسایی اولیه آدرنال یا پرکاری آدرنال نیز معروف است، یک اختلال نادر غدد آدرنال می باشد. غدد آدرنال دو غده کوچک هستند که در بالای کلیه ها قرار دارد و دو هورمون اساسی کورتیزول و آلدوسترون را تولید می کنند. در بیماران مبتلا به آدیسون، غده آدرنال آسیب می بیند و کورتیزول یا آلدوسترون کافی تولید نمی کند. بیماری آدیسون می تواند در هر سنی روی افراد تأثیر بگذارد، اما شیوع آن در سنین 30 تا 50 سالگی رایج تر است. اکثر مبتلایان به بیماری آدیسون از طول عمر عادی برخوردار هستند.
پوکی استخوان
پوکی استخوان باعث ضعف و شکنندگی استخوان ها می شود. شکستگی های مربوط به پوکی استخوان بیشتر در مفصل ران، مچ یا ستون فقرات رخ می دهد. استخوان بافت زنده ای است که مدام در حال شکسته شدن و جایگزینی است. پوکی استخوان وقتی ایجاد می شود که ایجاد استخوان جدید با از بین رفتن استخوان قدیمی همخوانی نداشته باشد. پوکی استخوان زنان و مردان از همه نژادها را تحت تأثیر قرار می دهد. اما زنان سفید پوست و آسیایی – به ویژه زنان مسن که یائسگی را پشت سر می گذارند را بیشتر در معرض خطر قرار می دهد. داروها، رژیم غذایی سالم و ورزش با کاهش وزن می توانند به جلوگیری از پوکی استخوان یا تقویت استخوان های ضعیف کمک کنند.
سندرم تخمدان پلی کیستیک
سندرم تخمدان پلی کیستیک، نوعی اختلال هورمونی در زنان است که در سنین باروری شیوع بیشتری دارد و می تواند بر توانایی فرد در فرزندآوری تأثیر بگذارد. زنان مبتلا به سندرم تخمدان پلی کیستیک ممکن است دوره قاعدگی نامنظم یا طولانی را تجربه کرده و یا سطح هورمون مردانه (آندروژن) بالایی داشته باشند. در سندرم تخمدان پلی کیستیک، تخمدان ها ممکن است مجموعه های کوچک زیادی از مایعات (فولیکول ها) ایجاد کنند و نتوانند به طور منظم تخم ها را آزاد کنند.
دیابت
دیابت قندی شایعترین اختلال غدد درون ریز است و هنگامی رخ می دهد که لوزالمعده انسولین کافی تولید نکند یا بدن نتواند از انسولین موجود استفاده کند. دیابت قندی که معمولاً به عنوان دیابت شناخته می شود، یک بیماری متابولیکی است که باعث افزایش قند خون می شود. با دیابت، بدن شما به اندازه کافی انسولین تولید نمی کند یا نمی تواند از انسولین تولید شده به طور مؤثر استفاده کند. قند خون بالا درمان نشده از دیابت می تواند به اعصاب، چشم ها، کلیه ها و سایر اندام ها آسیب برساند. درمان دیابت می تواند شامل نظارت قند خون، انسولین درمانی و داروها باشد. تغییر سبک زندگی مانند ورزش منظم و رژیم غذایی متعادل نیز می تواند به روند درمانی کمک کند.
انواع اختلالات غدد درون ریز
اختلالات غدد درون ریز متعددی وجود دارد که از شایعترین آنها می‌توان به دیابت اشاره کرد.دیگر اختلالات غدد درون ریز:
کمبود آدرنال – غدد آدرنال مقدار کمی از هورمون کورتیزول و گاهی آلدوسترون را آزاد می‌کنند. نشانه‌هایی مانند خستگی، ناراحتی‌های معده، کم آب بدن و تغییرات پوستی از علائم کمبود هستند. بیماری آدیسون نوعی کمبود آدرنال به حساب می‌آیند.
بیماری کوشینگ – تولید بیش از حد در غده هیپوفیز می‌تواند به بیش فعالی غدد آدرنال منجر شود. یک حالت مشابه با نام سندروم کوشینگ ممکن است در افراد به خصوص کودکانی رخ دهد که مصرف بالایی از داروهای کورتیکواستروئید دارند.
گیگاستیسم و دیگر مشکلات هورمون‌های رشد – اگر غده هیپوفیز هورمون رشد بیش از حد تولید کند؛ استخوان‌ها و بخش‌های بدن یک کودک ممکن است به شکل غیرطبیعی با سرعت بالا رشد کنند. اگر این هورمون‌ها بسیار کم باشند؛ کودک ممکن است رشد کمی داشته یا رشد طول آن متوقف شود.
هیپرتیروئیدیسم – غده تیروئید، هورمون تیروئید بیش از تولید می‌کند که منجر به از دست دادن وزن، نرخ تپش قلب بالا، عرق کردن و عصبی بودن می‌شود. مهم‌ترین عامل بروز تولید بیش از حد تیروئید به دلیل یک اختلال خود ایمنی به نام بیماری Grave's یا همان گواتر منتشر شده است.
کم‌کاری تیروئید – غده تیروئید مقدار کافی از هورمون تیروئید را تولید نمی‌کند که منجر به خستگی، یبوست، خشکی پوست و افسردگی خواهد شد. کم‌کاری تیروئید منجر به رشد کندتر در کودکان می‌شود. برخی از انواع کم‌کاری تیروئید از بدو به دنیا آمدن وجود دارند.
هیپوپیتویتاریسم – غده هیپوفیز مقدار کم یا هیچ گونه هورمونی را منتشر نمی‌کند که این امر می‌تواند بر اثر دلایل و بیماری‌های مختلفی رخ دهد. زنان با این شرایط ممکن است پریود خود را تجربه نکنند.
نئوپلازی غدد درون ریز چندگانه نوع یک و نوع دو (مردان نوع یک و مردان نوع 2) – این‌ها شرایط ژنتیک نادری هستند که از طریق خانواده به ارث می‌رسند که موجب تومورهای غدد پاراتروئید، آدرنال و تیروئید می‌شوند و تولید بیش از حد هورمون‌ها را به همراه دارند.
سندروم پلی کیستیک تخمدان – تولید بیش از حد آندروژن در تولید و توسعه تخمک‌ها و انتشار آنها مداخله می‌کند. این سندروم عامل منجر به ناباروری است.
بلوغ زودرس – بلوغ نامعمول و زودهنگام که زمانی اتفاق می‌افتد که غدد به بدن، انتشار زودهنگام هورمون‌های جنسی را اعلام می‌کنند.
آزمایش و بررسی برای اختلالات غدد درون ریز
اگر مبتلا به یک اختلال غدد درون ریز هستید؛ دکتر شما ممکن است پیشنهاد مراجعه به یک پزشک متخصص غدد و یا غدد درون ریز را بدهد. پزشک اندوکرینولوژیست به خوبی در زمینه درمان بیماری‌های سیستم غدد درون ریز، تجربه دارد.
نشانه‌های اختلالات غدد درون ریز بسته به نوع غده بروز دهنده مشکل، از یکدیگر متفاوت است با این حال بیشتر بیماران، خستگی و ضعف را تجربه می‌کنند.
انجام آزمایش خون و ادرار به پزشک متخصص شما کمک خواهد کرد تا وجود اختلال غدد درون ریز را شناسایی کنید. آزمایش تصویربرداری نیز می‌تواند در شناسایی محل دقیق و یا نسبی یک تومور یا گره کمک کند.
درمان اختلالات غدد درون ریز می‌تواند پیچیده باشد. یک تغییر در سطح یک هورمون می‌توان دیگری را دست‌خوش تغییر قرار دهد. پزشک یا متخصص شما ممک است ممکن است بررسی روزانه عملکرد خون را در دستور کار قرار داده تا مشاهده نماید که برنامه درمانی شما نیاز به تغییر دارد یا خیر و مشکلات را بیابد.
اینجا را کلیک کنید 👇👇
www.televisit24.com
تنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید و دیگر نگران سلامت خود نباشید.