پوسیدگی نوعی خرابی دندان است و زمانی اتفاق می‌افتد که میکروب‌های (باکتری‌ها) دهان، اسیدهای خورنده تولید کنند که باعث تجزیه دندان شوند و رفته رفته باعث ایجاد سوراخی در دندان می‌شوند که به آن کرم خوردگی دندان نیز می‌گویند. اگر پوسیدگی دندان به موقع درمان نشود، می‌تواند باعث درد، عفونت و از دست رفتن دندان شود.
هر دندان شامل سه لایه است:
-لایه سخت بیرونی که مینای دندان نامیده میشود
- لایه میانی که دنتین نام دارد
- به مرکز دندان پالپ (pulp) گفته میشود. این قسمت شامل اعصاب و عروق خونی است.
هر قدر لایه‌های بیشتری تحت تأثیر پوسیدگی قرار بگیرند، آسیب بیشتری رخ می‌دهد.
نشانه‌ها و علائم
نشانه‌های حفره‌های دندانی بسته به محل و گستردگی آنها متفاوت می‌باشد. زمانی که حفره‌ای در دندان شروع به شکل‌گیری می‌کند، در مرحله اول ممکن است هیچ نشانه‌ای نداشته باشد و زمانی که مدت بیشتری از پوسیدگی می گذرد، می تواند علائم عنوان شده در این بخش از سلامت دهان و دندان را داشته باشد :
- دندان درد ، درد ناگهانی و حالتی شبیه تیر کشیدن دندان
- حساسیت دندان
-درد خفیف تا شدید هنگام خوردن یا نوشیدن مواد غذایی شیرین، داغ یا سرد
-حفره‌های قابل رویت در دندان
-لکه‌های قهوه‌ای ، سیاه یا سفید روی دندان
-درد هنگام جویدن
-گیر کردن غذا بین دندان و پاره شدن نخ دندان
-درد گرفتن دندان در صورت فشار دادن دندانها روی هم
-بوی بد دهان
-محلهای شایع پوسیدگی
شیارهای سطح جونده:
شیارهای باریک و عمیق سطح جونده دندانهای آسیا برای زندگی و رشد میکروب‌ها محیط مناسبی هستند بنابراین دندانها از این محل دچار پوسیدگی می‌شوند.
سطوح بین دندانی:
سطوح بین دندان به این علت که به دلیل عدم نفوذ موهای مسواک خیلی تمیز نمی‌شود و ممکن است باقی مانده غذا در آن بماند بنابراین این ناحیه دچار پوسیدگی می شود.
طوق دندان یا ناحیه اتصال لثه با دندان:
در این ناحیه به علت تجمع میکروب‌ها ، پوسیدگی دندان و بیماری لثه ایجاد میشود.
مسبب پوسیدگی دندان چیست؟
باکتری‌ها و غذاها می‌توانند باعث پوسیدگی شوند. ماده‌ای چسبنده و شفاف به نام پلاک (Plaque) مدام روی دندانها و لثه در حال ساخته شدن است. پلاک شامل باکتری‌هایی است که از قند موجود در مواد غذایی تغذیه می‌کنند.
زمانی که این باکتری‌ها تغذیه می‌کنند، اسید تولید کرده و در طول زمان این اسیدها مینای دندان را تخریب و باعث پوسیدگی می‌شوند.
عواملی که شما را بیشتر در معرض پوسیدگی دندان قرار می‌دهند عبارتند از:
– مسواک نزدن و عدم استفاده مداوم از نخ دندان و همچنین عدم مراجعه به دندانپزشک برای چکاپ و تمیز کردن دندانها.
-خوردن غذاهایی که قند و کربوهیدرات فراوان دارند که باکتری های دهان از آنها تغذیه می کنند.
– عدم دریافت فلوراید کافی که باعث مقاومت دندان در برابر اسید های تولید شده توسط پلاگ شده و مانع پوسیدگی دندان ها می شود. این ماده به بسیاری از منابع آب شهری افزوده می شود.
– کمبود بزاق دهان: بزاق باعث شستن قند و غذا های مضر می شود و به این ترتیب از پوسیدگی دندان ها جلوگیری می کند. خشکی دهان می تواند به علت بیماری هایی مانند (زرستومیXerostomia)(خشکی دهان) یا سندروم شوگرین (سندروم خشکی چشم و دهان) (Sjögren’s syndrome) ، مصرف برخی داروها و نفس کشیدن از دهان باشد. افراد مسن تر بیشتر دچار خشکی دهان می شوند.
– دیابت داشتن.
– استعمال دخانیات و استفاده از مواد مخدر جویدنی و یا بودن در معرض دود سیگار.
چه زمان باید به دندانپزشک مراجعه کرد؟
شما ممکن است از وجود کرم خوردگی در دندانتان مطلع نباشید. از این رو مراجعه مداوم به دندانپزشک، حتی زمانی که احساس درد نمی کنید برای چکاپ شدن دندان هایتان لازم است. با این وجود به محض احساس دندان درد یا دهان درد به دندانپزشک خود مراجعه کنید.