مشکلات دندانپزشکی در سالمندان از خشکی دهان گرفته تا بیماری های پریودنتال می توانند شایع باشند. از آنجا که مشکلات دندانی سالمندان و سلامت دهان و دندان آنها مستقیماً بر سلامت بقیه بدن تأثیر می گذارد، این مسائل باید جدی گرفته شوند. مراقبت از دندان ها و لثه ها در سالمندان به اندازه سلامت قلب یا گوارش در آنها اهمیت دارد.
چگونه در سنین بالا دندان های سالم و تمیزی داشته باشیم؟
یکی از بهترین روش ها برای حفظ زیبایی و جوانی و اصلاح طرح لبخند در دوران میانسالی، نگهداری و مراقبت از دندان ها می باشد. از این رو در ادامه چند نمونه از نکاتی را که می تواند به حفظ سلامت و زیبایی دندان ها کمک کند، پرداخته ایم:
تا جایی که می توانید در طور روز 2 مرتبه دندان های خود را به مسواک نرم، صحیح مسواک بزنید. استفاده از مسواک برقی نیز یک راه بهتری برای تمیزی دندان ها می باشد.
یکی دیگر از روش هایی که می تواند به حفظ سلامت دندان ها و جلوگیری از پوسیدگی آنها کمک کند، تمیز کردن فضای بین دندان ها با استفاده از نخ دندان و با دیگر ابزارهایی است که توسط پزشک توصیه می شود. افرادی که دندان مصنوعی دارند، حتماً باید روزانه آن را تمیز کنند و حداقل 4 ساعت آن را از دهان خود خارج نمایند. افرادی که در محل هایی زندگی می کنند که آب آشامیدنی آنها حاوی فلوراید باشد، حتماً آن را بنوشند، چرا که فلوراید، نقش بسیار تاثیرگذاری در جلوگیری از پوسیدگی دندان ها دارد. مصرف دخانیات نه تنها، خطر ابتلا به سرطان ریه و دیگر سرطان ها را افزایش می دهد، بلکه برای سلامت دهان و دندان نیز بسیار خطرناک می باشد. چرا که مصرف دخانیات، باعث پوسیدگی دندان ها و بیماری های لثه و در نهایت از دست رفتن دندان ها می شود. از این رو به طور جدی از مصرف دخانیات خودداری نمایید.
مشکلات رایج دندانپزشکی سالخوردگان و علل مراجعه
قبل از انجام هر گونه خدمات دندانپزشکی برای سالمندان باید از مشکلات آن ها آگاه شد. در افراد سالمند پیشگیری نقش مهمی در تأمین سلامت این گروه بر عهده دارد. از مشکلات رایج افزایش سن، کاهش تدریجی بزاق در دهان است. خشکی دهان یکی از مشکلاتی است که موجب میشود جویدن و بلعیدن غذا سخت شده و مزه غذا‌ها کمتر احساس شود. افراد سالمند به دلیل کاهش حس چشایی و بویایی سمت غذاهایی می روند که معمولا طعم و مزه آن هاقوی تر است. مانند غذاهای شور و شیرین. این نوع تغذیه هم با قند بیشتری که دارد در محیط کم بزاق دهان، باعث سوزش دهان، کاهش اشتها و پوسیدگی بیشتر دندان ها می شود.
تغییراتی که در بافت دندان افراد سالمند ایجاد می شود شامل تغییر رنگ مینای دندان ها، ایجاد حفره و پوسیدگی در دندان، قرمز و متورم شدن لثه ها و حساسیت دندان است. در سایش دندانی با از دست دادن مینا، عاج نیز دستخوش تغییر می شود. افزایش میزان پوسیدگی های ریشه دندان از مشکلات شایع دیگر این گروه سنی است.
نتایج تحقیقات صورت گرفته نشان می دهد که در ایران مهم ترین تغییر سالمندی در دهان، از دست دادن دندان هاست. به طوری بیش از نیمی از افراد سالمند ساکن در شهر و روستا مشکل بی دندانی دارند. عده کثیری از این افراد حتی فاقد پروتزهای متحرک یا همان دست دندان مصنوعی نیز هستند. متوسط دندان های باقیمانده بین 4 تا 8 عدد گزارش شده که در اغلب موارد مشکلات پریودنتال وجه غالب آن ها بوده است.
بیماریهای داخلی
بسیاری از بیماران سالمند ما احتمال دارد درگیر بیماریهای دیگری مثل بیماریهای قلبی،فشار خون،کم خونی،دیابت و یا اختلال کبدی یا کلیوی باشند. این افراد حتما باید قبل از انجام خدمات دندانپزشکی پزشک خود را در جریان بیماریها و داروهایی که استفاده میکنند قرار دهند.
بی دندانی کامل در سالمندان
سالمندان ممکن است در مرور زمان تعدادی از دندانها را بر اثر پوسیدگیها یا بیماریهای لثه ای یا حوادث از دست داده باشند و برای درمان به گزینه کشیدن تمام دندانها و پروتز کامل (دست دندان) فکر کنند .البته پروتز کامل هم یک درمان انتخابی میباشد اما بهتر است بدانید با خارج کردن دندانها استخوان فک تحلیل میرود به مرور زمان باعث لق شدن دست دندان میگردد و گاها امکان باز سازی مجدد بسیار مشکل میشود.
قدرت جویدن افراد با دندانهای طبیعی تقریبا ۱۰۰ برابر افراد با دست دندان میباشد .به همین دلیل این افراد تمایل کمتری به استفاده از میوه و سبزیجات خام دارند.هر چند که بدن در این دوره نیاز بیشتری به این دسته از مواد غذایی دارد.
بنابراین تا حد امکان از کشیدن دندانهای دائمی خودداری کنید.و در صورت امکان برای جایگزینی دندانهای از دست رفته از ایمپلنتها استفاده کنید.
پیشنهاداتی برای رفع مشکلات دندانپزشکی سالمندان
تشخیص مشکلات بهداشت دهان و دندان در سالمندان، منجر به تأثیرات مثبت روحی روانی بر آنها و گامی در راستای ارتقاء سلامت جامعه سالمند کشور است. از سوی دیگر مدیریت صحیح دندان ها و لثه می تواند به سالمندان در جلوگیری از مسایل مربوط به سلامت آن ها و افزایش کیفیت زندگی شان کمک کند.
در این راستا هر گونه فعالیت دندانپزشکی برای این بیماران با در نظر گرفتن اصول ضروری قابل انجام است. از جمله راههای مؤثر برای رفع خشکی دهان در دوره سالمندی استفاده از محلول‌های شستشوی دهان با توصیه دندانپزشک، پرهیز از مصرف خودسرانه دارو و دخانیات، شست و شوی دهان با آب قبل از غذا، نوشیدن مایعات به ویژه آب به میزان شش تا هشت لیوان و به صورت جرعه جرعه، مصرف میوه و سبزی های تازه و پرهیز از مصرف غذاهای شور یا بسیار ترش است.
برای پیشگیری از درد، مشکلات دهان و دندان و وارد آمدن هزینه های سنگین درمان در دوران سالمندی حتما رعایت معاینات منظم دندان پزشکی را در برنامه خود قرار دهید. برای مراقبت بهتر از دندان ها در سالمندی نیز باید دو بار در روز مسواک بزنید و نخ دندان بکشید.
عزیزان می‌توانند از طریق اپلیکیشن تله ویزیت - TeleVisit، به ارتباط مستقیم با متخصصین بپردازند و بصورت مجازی سوالات خود را از پزشک متخصص بپرسند و راهکارهای درمانی را از پزشک مورد نظر خود دریافت نمایند.