تله درماتولوژی (Teledermatology) تشخیص بیماریهای پوستی از راه دور یکی از زمینه‌های فوق تخصصی در رشته درماتولوژی و از رایج‌ترین روش‌های پزشکی از راه دور است. در تله درماتولوژِی از تکنولوژی‌های مخابراتی و با کمک صدا و تصویر و ارتباط داده‌ای برای مبادلهٔ اطلاعات پزشکی (شامل وضعیت پوست و ورم‌های پوستی) استفاده میشود.
پیشرفت‌های کنونی در فناوری اطلاعات و ارتباطات از راه دور سبب ایجاد تحول در بیشتر جنبه‌های زندگی انسان شده‌است. این تغییرات بر نحوه ارائه مراقبت‌های بهداشتی و علم پزشکی نیز تأثیر قابل توجهی داشته و موجب ایجاد نیازهای جدید و به دنبال آن درخواست خدمات جدیدتر در این حوزه گردیده است. پزشکی از راه دور پزشکی از راه دور (Telemedicine) حوزه جدیدی در علم پزشکی است که از فناوری نوین ارتباطات از راه دور، به منظور تبادل اطلاعات پزشکی استفاده میکند. هدف اصلی از کاربرد این فناوری فراهم آوردن خدمات مراقبتی و بهداشتی در زمانی است که بین دو گروه خدمات گیرنده و خدمات دهنده فاصله زمانی یا مکانی یا هر دو وجود داشته باشدبطور کلی فناوری پزشکی از راه دور در اشکال مختلف از جمله مشاوره از راه دور، آموزش از راه دور، مراقبت در منزل از راه دور، رادیولوژی از راه دور و جراحی از راه دور قابل استفاده میباشد.
تله درماتولوژی بیش از یک دهه است که به صورت قابل توجهی مورد توجه ارائه دهندگان خدمات پزشکی از راه دور قرار گرفته است. دلایل زیادی از جمله ایمنی، دقت تشخیصی باال در مقایسه با معاینه حضوری، تشخیص گذاری مبتنی بر تصویر و هزینه نسبتاً پایین جهت نصب سیستم های مورد نیاز، باعث موفقیت قابل توجه تله درماتولوژی شده است.
در کشورهای در حال توسعه مانند ایران و با استفاده از امکانات فعلی میتوان در هر نقطه‌ای از کشور با استفاده از اینترنت به حجم قابل توجهی از اطلاعات و راهنمایی‌ها در زمینه بهداشت و درمان دست یافت. به عنوان مثال، میتوان با تجهیز خانه‌های بهداشت روستایی در سطح کشور، حتی دورافتاده‌ترین نقاط را تحت پوشش قرار داد و با ارائه آموزش‌های لازم به بهورزان این مراکز، مشاوره‌ها و دستورالعمل‌های لازم را از پزشکان دریافت کرده و به کار بست. ارائه اطلاعات قابل استفاده و مرتبط با مشکل بیمار و فراهم آوردن امکان مشاوره با پزشک و دریافت راهنمایی‌ها و دستورالعمل‌های لازم جهت درمان با بهره‌گیری از امکانات ارتباطی جدید و به صورت غیرحضوری، خدماتی است که اکنون حتی در منزل و بدون مراجعه حضوری به پزشک نیز امکان‌پذیر میباشد. بنابراین، پزشکی از راه دور با کوتاه کردن مسیرهای متعارف موجود هزینه‌های درمانی را به طور چشمگیری کاهش میدهد. همچنین هزینه‌های جانبی چون مراجعات متعدد به پزشک، هزینه مسافرت‌های درون شهری و برون شهری و حتی بین‌المللی جهت تهیه دارو و درمان‌های مورد نیاز و هزینه‌های اضافی چون اسکان و تغذیه نیز کاهش خواهد یافت.
مبحث بیماریهای پوستی یکی از تخصصهای بالینی است که برای استفاده از فناوری پزشکی از راه دور، گزینه مناسبی شناخته شده است. بیماریهای پوستی به خاطر ماهیت دیداری آن، تخصصی ایده آل برای معرفی و کاربرد پزشکی از راه دورمیباشد تله درماتولوژی یک سیستم بین فردی است که (بین پزشک عمومی و متخصص پوست) به منظورکسب نظرات تشخیصی (و یا دو متخصص پوست) به منظور کسب نظرات ثانویه (و در مواردی نیز بین بیمار و متخصص پوست)، ارتباط برقرار میکند هدف اصلی استفاده از پزشکی از راه دور درتشخیص بیماریهای پوستی، افزایش دسترسی به خدمات مراقبتی و بهداشتی پوستی با صرف حداقل منابع مادی برای افراد میباشد. ارائه خدمات تخصصی پوستی در قالب تله درماتولوژی با استفاده از یکی از سه روش ذخیره و ارسال (Forward & Store)روش همزمان (Synchronous) یا ویدئوکنفرانس و روش ترکیبی (Hybrid) امکان پذیر میباشد. روش ویدئوکنفرانس از نظرشباهت، بسیار شبیه روش معاینه حضوری میباشد. در این روشبه صورت همزمان بین بیمار، پزشک ارجاع دهنده و متخصص پوست از طریق ویدئوکنفرانس ارتباط برقرار میشود. مزیت اصلی روش ویدئوکنفرانس در این است که امکان تعامل مستقیم بین متخصص پوست، پزشک عمومی و بیماروجود دارد که مشاوره و مدیریت بیمار را قابل اعتمادتر میکند. روش ذخیره و ارسال، یکی از رایج ترین روشها درتله درماتولوژی میباشد. در این روش خالص های از اطلاعات بالینی بیمار شامل تاریخچه پزشکی، شکایت اصلی و تاریخچه بیماری فعلی به همراه تصاویر دیجیتالی از ضایعه پوستی بیماربه متخصص بیماریهای پوستی ارسال میشود تا با بررسی این اطلاعات، تشخیص و طرح درمانی خود را برای پزشک ارجاع دهنده ارسال کند. در نهایت پزشک ارجاع دهنده با استفاده از اطلاعات حاصل از مشاوره با متخصص پوست، بیمار خود را مدیریت میکند .
نکته مهم در این روش غیر همزمان بودن آن است، یعنی نیاز به حضور همزمان پزشک و بیمار در محل مبدأ و مقصد نمیباشد. این روش به خاطر کیفیت عالی تصاویر دیجیتالی گرفته شده از ضایعات بیمار و انتقال سریع اطلاعات به صورت الکترونیکی، میتواند کمک بزرگی برای متخصصان پوست در تشخیص بیماری و ارائه طرح درمانی محسوب گردد. ایده اصلی ایجاد این روش ترکیبی از آنجا نشأت گرفت که در روش ویدئوکنفرانس برای ارتقاء معاینه میتوان اطلاعات بیمار و تصاویر او را به کار گرفت. در این روش اطلاعات بالینی و تصاویر با کیفیت دیجیتالی بیمار قبل از معاینه، به روش ذخیره و ارسال در اختیار پزشک متخصص پوست قرار میگیرد و پزشک پس از بررسی این اطلاعات، معاینه اصلی را به روش ویدئوکنفرانس انجام میدهد. در این روش، ترکیب روش ذخیره و ارسال و ویدئوکنفرانس باعث کاهش هزینه، زمان و همچنین کاهش سوء تعبیر و تشخیص های اشتباه میشود .
بیماریهای پوستی یکی از تخصصهای بالینی که به خاطر ماهیت بصری در تشخیص‌ها، یکی از حوزه‌های مناسب برای کاربرد پزشکی از راه دور و نیز فرصتی برای تغییر و دگرگون ساختن شیوه سنتی ارتباط پزشک و بیمار قلمداد می‌گردد. از طرفی بیماریهای پوستی در بیشتر موارد اختلالات مزمنی هستند که نیازمند صرف زمان زیاد برای دریافت مراقبت، پیگیری درمان و همچنین افزایش هزینه‌ها میباشد. بدون توجه به بکارگیری در محیط ها و وضعیت های مختلف، تله درماتولوژی نشانگر سودمندی و پتانسیل بزرگ در تحول و تغییر در ارائه خدمات مبحث امراض پوستی، به خصوص در مناطق محروم و دورافتاده در سراسر دنیا میباشد. از جمله مزایای آن نیز میتوان به افزایش دسترسی به خدمات تخصصی پوستی، کاهش ارجاعات بالینی غیرضروری، کاهش مسافرت ها، کاهش هزینه های درمانی و در نتیجه رضایتمندی کاربران اشاره کرد.