معرفی ساختار چشم
چشم عضو بارز اولین حس از حواس پنجگانه یعنی بینایی است.انواع گوناگونی از اندام‌های حساس به نور در موجودات زنده یافت می‌شود. ساده‌ترین انواع چشم‌ها تنها توان تشخیص وجود نور در پیرامون را دارند در صورتی که چشم‌های پیچیده‌تر قادرند شکل‌ها و رنگ‌ها را نیز از هم باز شناسند.
چشم انسان دارای اجزای پلک، مژه، ملتحمه، صلبیه، قرنیه، مردمک، عنبیه، زجاجیه، عدسی (چشم)، زلالیه، شبکیه و مشیمیه است.
قرنیه
قرنیه قسمت شفاف و شیشه مانند جلوی چشم می‌باشد که مقطعی از یک کره یا یک جسم بیضوی است و از ورای آن قسمت رنگی چشم یعنی عنبیه دیده می‌شود. قرنیه از سه لایه اصلی تشکیل شده که به ترتیب از سطح خارجی به عمق شامل اپیتلیوم، استروما و اندوتلیوم می‌باشند.
اعمال جراحی لیزیک و یا لیزر برای تصحیح شماره عینک بروی این قسمت انجام می‌گیرد. با انجام این گونه اعمال جراحی، انحنای قرنیه تغییر و شماره چشم اصلاح می‌گردد.
عمل پیوند قرنیه در بیماری‌هایی مانند عفونت‌ها ودیستروفی‌ها که سبب کدورت قرنیه و بیماری قوز قرنیه که سبب نامنظمی سطح قرنیه می‌گردند، روی این ناحیه از چشم انجام می‌گیرد. در این نوع عمل جراحی، قرنیه بیمار با یک قرنیه سالم از چشم انسانی دیگر که فوت کرده تعویض می گردد. عمل پیوند قرنیه شایع‌ترین و موفق‌ترین پیوند اعضاء در بدن انسان محسوب می‌شود.
مردمک
مردمک در واقع سوراخ گردی است که در مرکز عنبیه چشم تعبیه شده است. مردمک همانند دیافراگم دوربین عکاسی است و با اتساع و انقباض عضلات موجود در خود باعث تغییر اندازه مردمک میزان نور ورودی به داخل چشم را کنترل می‌نماید.
عنبیه
عنبیه قسمت رنگی چشم است که در پشت قرنیه قرار می‌گیرد و به رنگ‌های مختلف مانند آبی، سبز، قهوهای، عسلی و غیره می‌باشد. به علت شفافیت قرنیه، عنبیه از ورای آن به خوبی دیده می‌شود. خصوصیات و ساختمان عنبیه هر فرد مانند اثر انگشت وی منحصر به فرد می‌باشد.
مایع زلالیه
مایع زلالی است که در جلوی چشم و بین قرنیه و عدسی در جریان است. این مایع باعث رساندن مواد تغذیه‌ای به قسمت‌های قدامی چشم می‌شود. این مایع همواره در حال تولید و ترشح به داخل چشم و متعاقبا تخلیه از چشم می‌باشد. تجمع بیش از حد طبیعی آن در داخل چشم به هر دلیل باعث افزایش فشار داخل چشم و متعاقباً صدمه به عصب بینایی و بیماری گلوکوم می‌شود.
عدسی
عدسی در پشت مردمک واقع شده است و عمل تطابق و متمرکز کردن نور بر روی شبکیه را انجام می‌دهد. قدرت عدسی در افراد سالم حدود ۲۰ دیوپتر (واحد قدرت عدسی) است. این ساختمان در سنین پایین، قابلیت تغییر قدرت داشته و این خاصیت سبب می‌شود تصاویر اشیاء دور و نزدیک، هر دو واضح دیده شوند. به این عمل عدسی تطابق (accommodation) می‌گویند. این قابلیت از سن ۴۵-۴۰ سالگی به بعد، کاهش می‌یابد و بنابراین پیر چشمی عارض می‌گردد، بدین معنا که برای دید نزدیک و مطالعه نیاز به عینک جداگانه خواهد بود.
آب مروارید که یکی از شایع‌ترین بیماریهای چشم می‌باشد به علت کدر شدن عدسی چشم اتفاق می افتد.
عضلات خارج چشمی
حرکت چشم توسط شش عضله انجام می‌شود که به آنها عضلات خارج چشمی گویند. این عضلات شامل عضله مستقیم خارجی، عضله مستقیم داخلی، عضله مستقیم فوقانی و عضله مستقیم تحتانی و عضلات مایل فوقانی و تحتانی می‌باشند.
صلبیه (sclera)
پوشش خارجی سفیدرنگی که جدار چشم را در عقب و اطراف قرنیه تشکیل می‌دهد.
مشیمیه (choroid)
لایه عروقی در بین اسکلرا و شبکیه است که مسئول خون‌رسانی و تغذیه قسمت‌های خلفی چشم می‌باشد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
زجاجیه
زجاجیه در واقع یک ماده ژله مانند شفافی است که محوطه پشت عدسی چشم را پر میکند. این ماده ژل مانند در سنین پایین‌تر قوام بیش‌تری دارد و با افزایش سن تغییراتی در این ژل به وقوع می‌پیوندد که قوام آن را کاهش می‌دهد. همچنین در افرادی که نزدیک بین هستند به علت اینکه محوطه پشتی چشم آنها بزرگ‌تر از افراد دیگر می باشد، تغییرات در ژل زجاجیه سریع‌تر به وقوع می‌پیوندد. این تغییرات را افراد ممکن است بصورت اشکال متحرکی شبیه مو و یا بال مگس (مگسپران) در میدان بینایی خودشان ببینند. خصوصاً در موقع نگاه به یک زمینه سفید و روشن این اشکال بیش‌تر جلب توجه میکند.
بعلت چسبندگی طبیعی زجاجیه به اطراف شبکیه، در هنگام بوجود آمدن مگس پران جدید یا دیدن جرقه نورانی، چشم باید مورد معاینه دقیق قرار گیرد تا از عدم پارگی و سوراخ شدگی شبکیه مطمئن گردیم.
شبکیه
شبکیه پرده حساسه چشم می باشد که ته چشم را کاملا فرش نموده است. این ناحیه تصاویری را که وارد چشم شده دریافت و آن را به امواج عصبی تبدیل کرده و از طریق عصب بینایی به مغز ارسال می‌نماید.
مرکز بینایی یا ماکولا ناحیه‌ای از مرکز شبکیه است که حدود ۵/۱ میلی‌متر قطر دارد و بیش‌ترین میزان حدت بینایی در این قسمت از شبکیه متمرکز می‌باشد. در صورت آسیب این ناحیه، بینایی می‌تواند تا بیش از ۹۰ درصد کاهش یابد. بیماری دژنرسانس ماکولا (به زبان عامیانه پوسیدگی مرکز بینایی) که در بعضی از افراد در سنین بالا پیش می‌آید و سبب کاهش متوسط تا شدید بینایی می‌گردد، در این ناحیه اتفاق می‌افتد.
عصب بینایی
عصب چشم در واقع ادام سلولهای حساسه شبکیه است که تا بخش‌هایی از مغزادامه می‌یابد و امواج بینایی را از شبکیه به مغز انتقال می‌دهد.
بیماری‌هایی مانند مولتیپل اسکلروزیس یا همان MS می‌تواند آسیب‌هایی را در مسیر عصب بینایی ایجاد و سبب کاهش بینایی گردد. سمومی مانند الکل متیلیک (الکل چوب) سبب آسیب دایمی عصب بینایی و خشک شدن (آتروفی) عصب بینایی می‌گردد و نابینایی غیر قابل درمان ایجاد نماید.