سکته مغزی یعنی بسته شدن یا پاره شدن یک شریان مغزی که به دنبال آن اختلال در گردش خون آن ناحیه از مغز ایجاد شده و موجب بروز علائمی مثل فلج نیمه بدن، اختلال تکلم و اختلال در راه رفتن می شود.سکته مغزی، زمانی اتفاق می افتد که رگی خونی در مغز مسدود یا منفجر شود.به طور متوسط ۱۰ تا ۱۵ درصد افرادی که به سکته های مغزی مبتلا می شوند در اثر این بیماری جان خود را از دست می دهند و ۶۰ تا ۷۰ درصد بیماران با درمان مناسب می توانند زندگی مستقل داشته باشند.یکی از علل متداول سکته مغزی ضخیم و سخت شدن دیواره رگ های خونی است. پلاکت های ساخته شده از چربی، کلسیم، کلسترول و … انعطاف رگ های خونی را از میان می برند. لخته خون ممکن است سبب مسدود شدن رگ خونی غیر قابل انعطاف و بروز سکته مغزی ایسکمیک شود.عامل اصلی سکته مغزی هموراژیک در اکثر موارد عدم درمان فشار خون بالا است که سبب انفجار رگ خونی ضعیف می شود.معمولاً این افراد علایم خبرکننده ای مانند سردرد و تشنج دارند که منجر به پاره شدن رگ های مغزی می شود.یکی دیگر از دلایل بروز سکته های مغزی حرکت لخته خون از قلب یا عروق گردن است که وارد مغز می شود مبتلایان به رماتیسم قلبی یا بیماران قلبی که ریتم قلبشان دچار مشکل است و کسانی که دچار سکته های قلبی شده اند یا مشکل دریچه ای دارند مستعد ابتلا به سکته های مغزی هستند.
علائم و نشانه های سکته مغزی
اگر شما یا اطرافیانتان دچار سکته شده اید، به خصوص به زمان شروع علائم دقت کنید. بعضی از گزینه های درمان زمانی بیشترین تاثیر را دارد که بلافاصله بعد از شروع سکته انجام شود.
علائم و نشانه های سکته عبارتند از:
-
اختلال در گفتار و درک حرف های دیگران: ممکن است دچار گیجی، لکنت یا اختلال در درک حرف دیگران شوید.
-
فلجی یا بی حسی صورت، دست یا پا: ممکن است در صورت، دست یا پا دچار بی حسی، ضعف یا فلجی ناگهانی شوید.
-
اختلال بینایی در یک یا هردو چشم: ممکن است ناگهان یک یا هردو چشم شما تیره یا تار شود یا دچار دوبینی شوید.
-
سردرد: سردرد شدید و ناگهانی همراه با استفراغ، گیجی یا تغییر هوشیاری می تواند از علائم سکته باشد.
-
مشکل راه رفتن: ممکن است تلوتلو بخورید و تعادلتان را از دست بدهید. همچنین ممکن است به طور ناگهانی دچار سرگیجه و از دست دادن هماهنگی شوید.
انواع مختلف سکته مغزی چیست
سه نوع اصلی از سکته مغزی وجود دارد: حمله ایسکمیک گذرا، سکته مغزی ایسکمیک و سکته‌ی مغزی هموراژیک. برآورد شده است که 87 درصد از سکته‌های مغزی ایسکمیک هستند.
حمله ایسکمی گذرا
پزشکان یک حمله ایسکمیک گذرا (TIA) را هشداری برای سکته اصلی می‌دانند. هر چیزی که موقتاً جریان خون را به مغز را دچار اختلال کند، باعث حمله ایسکمیک گذار یا TIA می‌شود. از مهم‌ترین علل سکته‌ی مغزی ایسکمیک گذرا می‌توان به لخته خون اشاره کرد.
سکته‌ی مغزی ایسکمیک
یک سکته مغزی ایسکمیک زمانی اتفاق می‌افتد که یک لخته خون از جریان خون به مغز منتقل می‌شود. لخته شدن خون اغلب به علت آترواسکلروز است که باعث ایجاد ذخایر چربی در قسمت داخلی عروق خونی می‌شود. بخشی از این ذخایر چربی می‌تواند باعث اختلال و انسداد جریان خون به مغز شود که بسیار شبیه به یک حمله قلبی است.
علل سکته‌ی مغزی ایسکمیک می‌تواند یک نوع آمبولی باشد، به این معنی که لخته شدن خون از قسمت دیگری از بدن شما به مغز شما منتقل می‌شود. تخمین زده می‌شود که 15 درصد سکته‌ی مغزی ماژول به علت بیماری فیبریلاسیون دهلیزی است که در آن ریتم قلب دچار بی نظمی می‌شود. یک سکته مغزی ترومبوتیک یک سکته‌ی مغزی ایسکمیک است که توسط لخته ای تشکیل شده در یک رگ خون در مغز شما ایجاد می‌شود.
سکته هموراژیک
علل سکته مغزی هموراژیک به علت خونریزی در مغز است، این سکته‌ی مغزی هنگامی رخ می‌دهد که یک رگ خون در مغز پاره شود. این اتفاق به علت ترکیدن یک شریان ضعیف شده و خونریزی آن به بافت مغزی اطراف رخ می‌دهد. فشار ناشی از این خونریزی سلول‌های مغزی را تخریب کرده و بافت تخریب‌شده قادر به انجام عملکرد صحیح خود نخواهد بود.
چه زمانی به پزشک مراجعه کنیم؟
اگر متوجه هرگونه علامت و یا نشانه‌ای از سکته مغزی در خود شدید، حتی اگر این علامات بی‌ثبات ، زودگذر، و یا دارای نوسان به‌نظر رسند، و یا ناپدید گشته و از بین روند، به‌دنبال رسیدگی و مراقبت فوری پزشکی باشید. فوراً با شماره اورژانس تماس گرفته، و بدانید که هر دقیقه برای شما باارزش و بااهمیت است.
در مورد یک سکته مغزی، هر چه برای مدت طولانی‌تری، به‌آن رسیدگی نشود و یا درمانی صورت نگیرد، احتمال بیشتری جهت آسیب مغزی، ناتوانی و ازکارافتادگی وجود دارد. جهت بالاتر بردن اثربخشی و کارایی هر چه بیشتر ارزیابی و درمان، ظرف مدت 3 ساعت پس از آشکارشدن و بروز اولین علائم و نشانه‌ها، نیاز خواهد بود که در یک بیمارستان مورد درمان قرار گیرید. اگر همراه فردی هستید که به نظر مشکوک به این می‌رسد که دچار سکته مغزی گشته، در طول مدت زمانی‌که منتظر رسیدن اورژانس و کمک می‌باشید، به دقت مراقب وی باشید.
سکته‌ی مغزی چگونه تشخیص داده می‌شود؟
پس از انجام معاینه‌ی فیزیکی، آزمایش عصبی انجام می‌شود تا سیستم عصبی بررسی شود و مشخص شود که فرد دچار سکته‌ی مغزی شده است یا خیر.
تست‌های تصویربرداری برای تشخیص سکته‌ی مغزی
در بیمارستان حداقل یک آزمایش تصویربرداری انجام خواهد شد که به پزشک اجازه می‌دهد داخل مغز را ببیند که چه میزان آسیب دیده و سکته‌ی مغزی در کجا اتفاق افتاده است. این تست‌های تصویربرداری شامل این موارد هستند: اسکن توموگرافی کامپیوتری یا سی تی اسکن (CT scan)، تصویربرداری رزونانس مغناطیسی (MRI)، آنژیوگرافی از مغز با CT scan یا MRI، سونوگرافی کاروتید، سونوگرافی از داخل مغز (TCD)، الکتروانسفالوگرام یا نوار مغز (EEG)، الکتروکاردیوگرام یا نوار قلب (ECG).
آزمایش خون برای سکته‌ی مغزی
هیچ آزمایش خونی نمی‌تواند سکته‌ی مغزی را تشخیص دهد. با این وجود، ممکن است برای تشخیص علت علائم سکته‌ی مغزی یک سری آزمایش خون انجام شود مانند: شمارش کامل سلول‌های خونی (CBC)، الکترولیت‌های سرم، آزمایش انعقاد خون، تست آنتی بادی‌های ضد فسفولیپید یا APA، آزمایشات حمله‌ی قلبی، آزمایشات تیروئید، قند خون، کلسترول و پروتئین‌های خونی.
درمان سکته مغزی
درمان اورژانسی برای سکته مغزی بستگی به این دارد که شما دچار سکته مغزی ایسکمیک یا سکته مغزی که خونریزی در مغز ایجاد کند شوید.
سکته مغزی ایسکمیک
برای درمان سکته مغزی ایسکمیک ، پزشکان باید سریعاً جریان خون را به مغز شما بازگردانند. این ممکن است با:
داروهای اورژانس: IV درمان با داروهایی که می توانند لخته شوند را باید از 4.5 ساعت بعد از شروع علائم در صورت تزریق داخل وریدی تجویز کرد. هرچه زودتر این داروها تجویز شود ، بهتر می شود. درمان سریع نه تنها احتمال زنده ماندن شما را بهبود می بخشد بلکه عوارض را نیز کاهش می دهد.
تزریق IV از فعال کننده پلاسمینوژن بافتی (TPA) ، که به آن آلتپلاز نیز گفته می شود (اکتیازاز) - معالجه استاندارد برای سکته مغزی ایسکمیک است. تزریق TPA معمولاً از طریق ورید در بازو در سه ساعت اول انجام می شود. بعضی اوقات ، 4/5 ساعت پس از شروع علائم سکته مغزی ، می توان از TPA تجویز کرد.این دارو با حل کردن لخته خون که باعث سکته مغزی شده ، جریان خون را بازیابی می کند. با حذف سریع علت سکته مغزی ، ممکن است به بهبودی کامل از سکته مغزی کمک کنند. پزشک شما خطرات خاصی مانند خونریزی احتمالی در مغز را در نظر خواهد گرفت تا تعیین کند که آیا TPA برای شما مناسب است یا خیر.
روشهای فوری عروقی : پزشکان گاهی سکته های ایسکمیک را مستقیماً درون رگ خونی مسدود شده درمان می کنند. نشان داده شده است که درمان اندوواسکولار نتایج قابل توجهی را ایجاد می کند و ناتوانی درازمدت را پس از سکته مغزی ایسکمیک کاهش می دهد. این مراحل باید در اسرع وقت انجام شود:
داروهایی که مستقیماً به مغز تحویل داده می شوند: پزشکان یک لوله باریک و نازک را از طریق سرخرگ در کشاله ران قرار می دهند و آن را به مغز می فرستند تا TPA را مستقیماً در جایی که سکته مغزی اتفاق می افتد تزریق کنند. محدوده زمان این روش درمانی تا حدودی طولانی تر از tPA تزریقی است ، اما هنوز محدود است.
از بین بردن لخته با گیرنده استنت: پزشکان می توانند از وسیله متصل به لوله استفاده کنند تا مستقیماً لخته را از رگ خونی مسدود شده در مغز شما جدا کند. این روش به ویژه برای افرادی که لخته های بزرگی دارند که نمی توانند کاملاً با TPA حل شوند مفید است. این روش اغلب در ترکیب با TPA تزریقی انجام می شود.
محدوده زمانی که می توان این رویه ها را در نظر گرفت به دلیل فناوری تصویربرداری جدیدتر در حال گسترش است. پزشکان ممکن است آزمایشات تصویربرداری پرفیوژن را انجام دهند (که با سی تی یا MRI انجام می شود ) تا تعیین کنند که احتمال اینکه کسی بتواند از درمان اندوواسکولار سود ببرد ، تعیین می کند.
روشهای دیگر
برای کاهش خطر ابتلا به سکته مغزی دیگر یا حمله ایسکمیک گذرا ، پزشک ممکن است روشی را برای باز کردن شریانی که با پلاک باریک است توصیه کند. گزینه ها بسته به وضعیت شما متفاوت است ، اما شامل موارد زیر است:
اندآرترکتومی کاروتید: شریان های کاروتید رگ های خونی هستند که در هر طرف گردن شما جریان دارند و مغز شما (شریان های کاروتید) خون را تأمین می کنند. این جراحی پلاک مسدود کننده شریان کاروتید را از بین می برد و ممکن است خطر سکته مغزی ایسکمیک را کاهش دهد. آندرترکتومی کاروتید همچنین خطراتی را شامل می شود ، خصوصاً برای مبتلایان به بیماری قلبی یا سایر شرایط پزشکی.
آنژیوپلاستی و استنت: در جراحی آنژیوپلاستی ، جراح از طریق شریان موجود در کشاله ران خود سوند را به شریانهای کاروتید شما متصل می کند. سپس یک بالون برای گسترش شریان باریک باد می شود. سپس می توان برای حمایت از شریان باز شده استنت وارد کرد.
سکته هموراژیک
درمان فوری سکته مغزی بر کنترل خونریزی و کاهش فشار در مغز شما ناشی از مایع اضافی متمرکز است. گزینه های درمانی شامل موارد زیر است:
اقدامات اضطراری: اگر برای جلوگیری از لخته شدن خون ، داروهای رقیق کننده خون مصرف می کنید ، ممکن است برای خنثی کردن اثرات رقیق کننده خون ، داروهای یا تزریق فرآورده های خون به شما داده شود. همچنین ممکن است داروهایی برای کاهش فشار در مغز (فشار داخل جمجمه) ، کاهش فشار خون ، جلوگیری از اسپاسم رگ های خونی و جلوگیری از تشنج به شما داده شود.
عمل جراحی: اگر ناحیه خونریزی زیاد باشد ، پزشک شما ممکن است عمل جراحی را برای از بین بردن خون و تسکین فشار بر روی مغز شما انجام دهد. همچنین ممکن است از جراحی برای ترمیم مشکلات رگ های خونی مرتبط با سکته های هموراژیک استفاده شود.
در سایت www.TeleVisit24.com تنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت ، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید.