رادیکولوپاتی یا درد ستون فقرات

رادیکولوپاتی یا تحت فشار قرار گرفتن عصب در ستون فقرات، می‎تواند به ایجاد طیفی از علایم ناراحت کننده شامل درد، ضعف، و بی‎حسی منجر شود.

رادیکولوپاتی چیست؟

ستون فقرات ساختار متراکمی است که از 33 استخوان یا مهره ساخته شده است که باعث محافظت طناب نخاعی در برابر جراحت یا صدمه می‎شود.

استخوان‌های ستون فقرات به انسان امکان می‌‏دهند تا راست بایستد، خم شود و به طرفین بچرخد. آنها توسط شبکه‎ای از عضلات، تاندون‎ها و لیگامان‎ها سر جای خود قرار گرفته‎اند. عصب‎ها از نخاع به دیگر نواحی بدن مثل بازوها و پاها گسترش پیدا می‎کنند.

نخاع پیچشی S مانند دارد که برای سلامت نخاعی حیاتی است. این پیچش‌ها مسؤول جذب شوک، تعادل و طیفی از حرکات هستند.

هر ناحیه از ستون فقرات نام خاص و عملکرد ویژه‌ای دارد که عبارتند از:

• ستون فقرات سرویکال یا گردنی

• ستون فقرات توراسیک یا بخش میانی پشت

• ستون فقرات لومبار یا کمری

• ساکروم، که ستون فقرات را به لگن متصل می‎کند

• کوکسیسکس یا تیلبون (تیل بون)

هر مهره با یک بستر نرم از مهرۀ مجاور خود توسط یک دیسک بین مهره‎ای جدا می‎شود. این وضعیت مانع برهم ساییدگی مهره‎ها می‎گردد.

وقتی صدمه‎ای بروز می‎کند، این دیسک‌های بین مهره‎ای ممکن است صدمه ببینند و سبب ایجاد تنگنا یا تحریک ریشۀ عصبی در فضای مجاور شوند. بر مبنای اینکه کدام عصب دچار این تنگنا یا فشردگی شده باشد، فرد ممکن است در طیفی از اندام‎های خود در سراسر بدن دچار درد شود.

مردم ممکن است بر اثر آسیب دیدگی یا به دلایل دیگر دچار رادیکولوپاتی شوند. افراد در سنین 30 تا 50 سالگی در معرض بیشترین احتمال ابتلا به رادیکولوپاتی در نواحی گردنی و کمری ستون فقرات قرار دارند.

علل و ریسک فاکتورها

طیفی از صدمات و اختلالات شامل فهرست زیر می‎توانند به رادیکولوپاتی منجر شوند:

• دیسک هرنی، که در آن دیسک بیرون زده سبب فشرده شدن ریشه عصب می‎شود

• سیاتیک

• بیماری انحطاط دیسک

• اسپور یا نیش استخوان

• تومورهای نخاعی

• استئوارتریت یا ارتریت نخاعی

• استنوزیز نخاعی، بیماری دردناکی که در آن کانال نخاعی باریک می‎شود

• شکستگی‎های فشرده شده

• اسپوندیلولیسدیس، که در آن یک مهره حرکت کرده و روی مهرۀ پایینی قرار می‎گیرد

• اسکولیوز که به سبب یک چرخش غیر نرمال در ستون فقرات ایجاد می‎شود

• دیابت، به علت دگرگون کردن جریان خون عصب

• سندرم اکواین کودا، یک اختلال ناشایع اما جدی که در آن فشرده شدن ریشه عصب به دستگاه‎های لگنی و اندام‎های تحتانی آسیب می‎زند

دیگر ریسک فاکتورهای ابتلا به رادیکولوپاتی عبارتند از:

• سالخوردگی

• اضافه وزن

• حالت ضعیف قرار گرفتن بدن

• روش‎های غلط بلند کردن وزنه

• حرکات تکراری

• داشتن تاریخچۀ خانوادگی اختلالات تباهی استخوان

علایم رادیکولوپاتی

از آنجا که عصب‎های گسترش یافته در طناب نخاعی به بخش‌های مختلف بدن می‎روند، مردم بسته به اینکه تنگنا یا فشردگی عصب در کدام نقطۀ نخاع بروز کرده باشد علایم متفاوتی را تجربه می‎کنند.

رادیکولوپاتی سرویکال (گردنی)

رادیکولوپاتی سرویکال هنگامی بروز می‎کند که یک عصب در گردن یا کمر دچار فشردگی می‎شود. علایم مرتبط به رادیکولوپاتی سرویکال شامل موارد زیر است:

• درد گردن، شانه، قسمت فوقاتی پشت و یا بازو

• ضعف یا بی‎حسی معمولاً در یک طرف بدن احساس می‎شود

رادیکولوپاتی توراسیک (سینه)

فرد ممکن است درد را در قفسۀ سینه و تورسو احساس کند وقتی که فشردگی یا تحریک عصب در ناحیۀ میانی پشت صورت گرفته باشد.

رادیکولوپاتی توراسیک بیماری ناشایعی است که ممکن است است با زونا، بیماری قلبی، شکمی، یا عوارض کیسۀ صفرا اشتباه گرفته شود.

علایم همراه رادیکولوپاتی توراسیک شامل موارد زیر است:

• درد سوزان یا تیز در دنده، پهلو یا شکم

• بی‎حسی و حالت مورمور

رادیکولوپاتی لومبار (کمری)

وقتی فشردگی یا تحریک عصب در بخش تحتاتی پشت بروز کند فرد ممکن است درد را در ناحیۀ کمر، پاها و ناحیۀ باسن احساس نماید.

رادیکولوپاتی لومبار همچنین سیاتیک نامیده می‎شود، و علایم آن شامل بی‎حسی در ناحیۀ کمر، لگن، کپل، ساق پا یا کل پا است. علایم معمولاً بر اثر زمان‎های طولانی نشستن یا راه رفتن تشدید می‎شوند.

در برخی موارد، احتمال فشرده شدن عصب‎های آسیب زننده به روده و مثانه وجود دارد که این می‎تواند به بی‎اختیاری روده یا مثانه یا فقدان کنترل بر آنها منجر شود.

دیگر علایم منتشر رادیکولوپاتی شامل موارد زیر است:

• درد شدیدی که در پشت آغاز شده به پا گسترش پیدا می‎کند

• درد شدیدی که با نشستن یا سرفه کردن همراه است

• بی‎حسی یا مور مور در ناحیۀ دست و پا

• بی‎حسی یا مور مور در پشت و ساق پا

• تغییرات حسی یا واکنشی، حساسیت بیش از حد

• درد در ناحیۀ بازو یا شانه

• تشدید درد با حرکت دادن گردن یا سر

تشخیص

در کنار معاینۀ فیزیکی و مرور علایم، دکترها می‎توانند رادیکولوپاتی را با استفاده از موارد زیر تشخیص دهند:

• تصویرداری رایولوژیک همراه اشعه ایکس، MRI و CT اسکن

• تست ایمپالس الکتریکی به نام الکترومیوگرافی یا EMG برای آزمایش عملکرد عصب

درمان

به طور معمول رادیکولوپاتی با استفاده از جراحی قابل درمان است. بسته به شدت رادیکولوپاتی و دیگر مشکلات سلامت، دکترها ممکن است برخی داروها و درمان‎های شامل موارد زیر را توصیه کنند:

• داروهای غیر استروئیدی مثل ایبوپروفن، آسپیرین یا ناپروکسن

• کورتیکوستروئیدهای خوراکی یا استروئیدهای تزریقی

• داروهای ضد درد نارکوتیک

• فیزیوتراپی

• گردن‎بند طبی

• استفاده از گرما و سرما

در برخی موارد ممکن است دکترها برای درمان علت فشردگی عصب انجام جراحی را توصیه کنند.

برخی اقدامات جراحی شامل ترمیم دیسک فتق، باز کردن فضای کانال نخاعی، برداشتن زائدۀ استخوانی یا شکستن استخوان‎های زائد است.

هر عمل منحصر به فرد است و در مورد توصیه‌های جراحی به طور مشروح بحث می‎شود. گزینه‌ها به علت رادیکولوپاتی، سلامت عمومی فرد، و دیگر عوامل بستگی دارد.