فتق دیسک که به لغزش دیسک نیز معروف است یک بیماری است که در آن قسمت مرکزی دیسک بین مهرهای به سمت نخاع بیرون زده است. این عارضه معمولاً به دلیل پارگی حلقه فیبری اطراف بافت داخلی هسته ایجاد شده و باعث بیرون زدن ماده نرم از داخل آن میشود. افزایش سن اصلیترین دلیل ابتلا به این عارضه است و همچنین آسیبدیدگی نیز میتواند باعث ایجاد دیسک شود. غالباً این عارضه در قسمت پایین کمر به وجود میآید البته ممکن است دیسک مهره در گردن نیز اتفاق بیفتد. این بیرونزدگی معمولاً در یک طرف کانال نخاع و در نقطهای که ریشه عصب از کانال خارج میشود اتفاق میافتد. سندرم گیرافتادگی باعث ایجاد درد، بیحسی و احساس ضعف در بخشهایی از پوست و عضلهای میشود که از طریق عصب تحت فشار تغذیه میشود.
معمولاً دیسک گردن در نهایت بهبود مییابد. مواد خارج از دیسک به مرور زمان جمع شده و فشار از روی عصب برداشته میشود. عوارض احتمالی بیرونزدگی دیسک مهره گردن شامل جنبههای بیومکانیکی و اختلالات حرکتی شده که به دلیل ابتلا به این عوارض، تغذیه و دفع مواد زائد تغییر مییابد. در نتیجه بیماریهای تحلیلی شکل گرفته و تشدید میشوند. این عارضه همچنین بر مفاصل محیطی اثر گذاشته و باعث ابتلا به سندروم مفاصل فاست میشود. شما باید برای درمان دیسک گردن به متخصص مراجعه کنید. متخصصین ما در کلینیک پروفسور سیروس مومن زاده با بررسی و تشخیص میزان و موقعیت مشکل دیسک گردن و بکارگیری روشهای درمانی مختلف (غیرتهاجمی تا روشهای کم تهاجم) و جراحیهای بسته نخاع و ستون فقرات به بیماران خود در درمان مشکلات دیسک گردن کمک خواهند کرد.
دیسک گردن باعث ایجاد درد در گردن، شانهها و بازوها میشود که به آن رادیکولوپاتی گفته میشود. ممکن است اگر ریشه عصب دستها تحت فشار قرار گرفته باشد، درد از بازوها به سمت دستها کشیده شود. اگر دیسک گردن باعث وارد آمدن فشار به نخاع شود ممکن است در راه رفتن فرد اختلال ایجاد کرده. بیمار دچار اسپاسم یا بیاختیاری در دفع مدفوع و ادرار شود که به آن میلوپاتی گفته میشود. علائم دیسک ممکن است مشابه علائم بیماریها و عوارض دیگر باشد بنابراین همیشه برای تشخیص به پزشک متخصص مراجعه کنید.
علل
فتق دیسک غالباً به دلیل بیماریهای دژنراتیو (فرسایش مفاصل) دیسک ایجاد میشود. با افزایش سن، دیسکهای بین مهرهای آب خود را از دست داده و توانایی آنها در جذب ضربه بین مهرهها کاهش مییابد. در نتیجه دیسک انعطافپذیری خود را از دست میدهد. قسمت بیرونی دیسک بیش از قسمتهای دیگر دیسک در معرض پارگی و آسیبدیدگی قرار دارد.
بیشتر بیرونزدگیهای دیسک گردن به دلیل فشارهای ناگهانی ایجاد میشود. این عارضه زمانی اتفاق میافتد که برخی حرکات مانند زمین خوردن یا اتفاقاتی که در اثر تصادفات اتومبیل میافتد موجب خم شدن، کشیدگی یا چرخش ناگهانی گردن میشوند. در برخی موارد فتق دیسک به مرور در طول چند هفته یا چند ماه اتفاق میافتد. به هر حال، برخی از عواملی که احتمال ابتلا به دیسک گردن را افزایش میدهند عبارتند از:
-
افزایش سن: با افزایش سن دیسک به مرور زمان خشک میشود و استحکام و مقاومت خود را از دست میدهد.
-
سابقه آسیبدیدگیهای جزئی یا اساسی در ستون فقرات گردنی
-
انتخابهای سبک زندگی، ورزش نکردن، نداشتن یک رژیم سالم غذایی و استعمال دخانیات باعث ضعیف شدن دیسک میشوند
-
قرار گرفتن در وضعیت بدنی نامناسب و بلند کردن یا چرخش ناصحیح بدنی که ممکن است باعث اعمال فشار مضاعف بر ستون فقرات گردنی شوند.
تشخیص
ستون فقرات بیمار با خواباندن و بلند کردن فرد بیمار معاینه میشود تا اسپاسمهای عضلانی و انحرافهای ستون فقرات مشخص شود. دردهای رادیکولار یا گسترشیافته (التهاب در ریشه عصبهای ستون فقرات) ممکن است با افزایش فشار بر سطح ستون فقرات شدت یابد. قدرت گروههای عضلانی برای تشخیص علائم ضعف مورد معاینه و آزمایش قرار میگیرند. همه قسمتهای بدن با سوزنهای ریز برای تشخیص بیحسیهای ناچیز مورد آزمایش قرار میگیرد. واکنشهای غیرعادی در آرنجها، زانوها، دستها یا مچ پا ممکن است نشاندهنده محل فتق یا بیرونزدگی دیسک باشد. ام آر آی (رزونانس مغناطیسی) بهترین روش برای دیدن آناتومی بافت نرم اطراف ستون فقرات است. فتق دیسک به راحتی دیده شده و میتواند به تشخیص درمان کمک کند. اگر بیمار قادر به گرفتن ام آر آی نیست (به طور مثال اگر بیمار از پیس میکر استفاده میکند)، میتواند از روش سی تی اسکن با تصویربرداری میلوگرافی استفاده کند.
از آنجا که علائم فتق دیسک مشابه برخی بیماریهای تحلیلی یا دژنراتیو ستون فقرات است، پزشک ممکن است برخی از فرایندهای تشخیصی را برای رد احتمال ابتلا به بیماریهای تحلیل دیگر در دستور کار خود قرار دهد.
درمان دیسک گردن
درمانهای اولیه
اقدامات اولیه درمانی برای مداوای فتق دیسک معمولاً محافظهکارانه بوده و شامل مصرف داروهای ضدالتهابی غیراستروئیدی و استراحت میشود. تقریباً 80 درصد از بیماران با روشهای درمانی اولیه و محافظهکارانه بهبود مییابند. برخی از داروهای متداول برای درمان این عارضه عبارتند از:
-
داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک: اگر درد خفیف تا متوسط باشد، داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک مانند ایبوپروفن یا داروهای حاوی ناپروکسن میتوانند مؤثر واقع شوند.
-
داروهای درد عصب: این داروها برای کاهش درد ناشی از آسیبدیدگی عصب مفید هستند. مصرف داروهای درد عصبی متداول است زیرا در مقایسه با مخدرها عوارض جانبی کمتری دارند. برخی از این داروها عبارتند از گاباپنتین، پرگابالین، دولوگزتین و آمی تریپتیلین.
-
داروهای مخدر: این داروها حاوی کدئین یا اگزی کدئین و استامینوفن بوده و در صورتی که داروهای بدون نیاز به نسخه پزشک نتوانند درد را تسکین دهند مورد استفاده قرار میگیرند. برخی عوارض جانبی ناشی از مصرف این داروها عبارتند از حالت تهوع، رخوت، گیجی و یبوست.
-
تزریق کورتیزون: برای کاهش درد و التهاب این داروها مستقیماً در ناحیه مبتلا تزریق میشوند.
-
تزریق اپیدورال: این داروها در فضای اپیدورال (ناحیه اطراف نخاع) تزریق میشوند. استروئیدها، بیحس کنندهها و داروهای ضدالتهابی ممکن است تزریق شوند تا درد و تورم اطراف ریشه عصب را کاهش دهند.
-
شل کنندههای عضلات: در صورتی که درد به دلیل اسپاسم عضلانی ایجاد شده باشد از این داروها استفاده میشود. گیجی و رخوت از عوارض جانبی شایع ناشی از مصرف این داروها هستند.
بیشتر پزشکان برای تسکین درد و کاهش درد از تراکشن، اولتراسوند، لیزر و تحریک الکتریکی عضلات استفاده میکنند تا اسپاسم عضلات و التهابهایی که باعث ایجاد فشار بر نخاع شده است بهبود یابند. همچنین برای درمان دیسک گردن روش های درمان فیزیو تراپی نیز وجود دارد.
عمل جراحی
زمانی که علائم دیسک گردن مشاهده شود یا زمانی که اقدامات درمانی اولیه موفقیتآمیز نباشند انجام عملهای جراحی ضرورت مییابد. تصمیمگیری برای انجام عملهای جراحی برای درمان فتق دیسک بر پایه موارد زیر انجام میشود:
-
سابقه، شدت و مدت زمان وجود درد
-
بر این اساس که آیا بیمار در گذشته اقدامات درمانی برای مداوای دیسک خود انجام داده است یا نه و این که این اقدامات تا چه حد اثربخش بوده است.
-
بر این اساس که آیا آسیبهای مغزی عصبی مانند از دست دادن حس لامسه، ضعف، عدم هماهنگی یا مشکلات در دفع ادرار و مدفوع نیز وجود دارد یا نه
روش های درمانی بدون جراحی در کلینیک فوق تخصصی دردشناسی پروفسور سیروس مؤمن زاده:
-
درمان های نوین و تحصصی اوزون درمانی یا ازن تراپی
-
آخرین لیزرهای پرتوان نسل جدید
-
اوزون تراپی
-
فیزیوتراپی
-
تزریق اپیدورال
-
تریگرپوینت تراپی
-
کمربندهای طبی
-
رفلکسولوژی
-
RF یا رادیوفرکوانسی
-
در موارد نادر جراحی بسته ستون فقرات هستند.