تنگی کانال نخاعی عارضه ای است که با کم بودن فضای کانال نخاعی مشخص شده و به دو صورت مادرزادی یا اکتسابی رخ می دهد.کاهش فضایی که نخاع در آن قرار دادرد سبب وارد شدن فشار به نخاع و ریشه های عصبی در نزدیکی دیسک کمر و دیسک گردن شده که این وضعیت می تواند عوارضی همچون کمردرد و گردن درد را در پی داشته باشد.
این وضعیت حتی می تواند سایر اندام ها را درگیر کند بطوری که در مواردی دیده شده بیمار دچار تنگی کانال نخاعی از زانودرد شدید رنج می برد.در موارد شدید تنگی کانال نخاعی حتی ممکن است اعصاب مثانه و روده نیز درگیر شده و عوارضی همچون بی اختیاری ادرار و مدفوع ایجاد شود.
انواع تنگی کانال نخاعی
تنگی ستون فقرات با توجه به محل وقوع ستون فقرات طبقه بندی می شوند که عبارتند از:
-
باریک شدن بخشی از ستون فقرات در گردن
-
باریک شدن بخشی از ستون فقرات در قسمت تحتانی کمر (شایع ترین شکل تنگی کانال نخاعی)
عوامل تنگی کانال نخاعی چیست؟
۱- افزایش سن :
اصولاً با افزایش سن افراد دچار تنگی کانال نخاعی می شوند. زیرا مفصلهای پشت ستون مهره ها که فاست facet نامیده می‌شوند دچار ساییدگی و در نتیجه خارج شدن از شکل طبیعی و در واقع دچار بزرگ شدن فاست ها می شوند. زیرا با افزایش سن عضلات ما تحلیل می روند ، لیگامان های ما شل می‌شوند و در نتیجه به فاست ها فشار بیشتری می آید و ناپایدار و لق می شوند. فاست ها برای جبران این فشار و ایجاد پایداری در ستون مهره ها و جلو گیری از لق شدن ستون فقرات مجبورند سطح تماس خود را زیاد کنند. یعنی مجبورند بزرگتر شوند تا بتوانند فشار وزن ما را تحمل کنند و همین باعث تنگی کانال نخاعی می شود.
۲- ژنتیکی :
در عده ای از افراد قطر کانال نخاعی کوچکتر از افراد عادی جامعه است.
۳- شغل های سنگین :
قاعدتاً کسانی که شغل هایی دارند که کمر آنها هنگام کار به مقدار زیاد و به تعداد زیاد حرکت می کند ، مثل شغل هایی که مستلزم خم شدن به طرف چرخیدن می باشد.
۴- وراثتی :
کسانی که در خانواده افراد نزدیک آنها مانند پدر مادر و یا خواهر و برادر آنها دچار تنگی کانال نخاعی هستند. قاعدتاً ستون فقرات این افراد شبیه اقوام نزدیک آنهاست.
۵- بیمارهای مادرزادی :
مانند آکندروپلازی ها این افراد دچار کوتاهی دست و پا هستند و سر بزرگی دارند و مستعد تنگی کانال نخاعی هستند. زیرا کانال نخاعی انها قطر کمی دارد. بعد از سنین ۳۰ سالگی دچار علائم تنگی کانال نخاعی می شوندانجام ام آر آی است.
6-بیماری های روماتیسمی :
مانند آرتریت روماتوئید و اسپوندیلیت آنکیلوزان باعث می‌شوند که فرد مستعد تنگی کانال نخاعی بشود. زیرا در این بیماری ها مفاصل ستون مهره ها یا فاست دچار التهاب می‌شوند و همین التهاب باعث افزایش رشد آنها می شود.
علائم تنگی کانال نخاعی چیست؟
علائم این وضعیت متغیر است و به شدت تنگی و ناحیه ی بروز آن بستگی دارد.
خشکی یا درد کمر یا گردن ازجمله علائم شایع تنگی کانال نخاع است. ممکن است فرد در پا، دست یا بازو دچار ضعف یا بی حسی شود. اگر تنگی نخاع در قسمت کمر باشد، وضعیتی به نام سندرم دم اسب رخ می دهد. علائم این سندرم عبارت است از:
-
درد و ضعف شدید پاها
-
بی اختیاری مثانه
-
بی حسی شدید پشت پاها و ران
تنگی کانال نخاع مهارت حرکتی و هماهنگی را تحت الشعاع قرار می دهد.
راه های تشخیص تنگی کانال نخاعی چیست ؟
اولین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی ، گرفتن شرح حال از بیمار است. اینگونه بیماران معمولاً علائم لنگش متناوب دارند. یعنی بیمار پس از مدتی راه رفتن دچار خستگی گزگز و خواب رفتگی و درد در اندام های تحتانی و کمر می شود. پس از چند دقیقه نشستن و استراحت کردن بهبود پیدا می‌کند و سپس به مسیر خود ادامه می دهد. در معاینه فیزیکی این بیماران معمولاً ضعف عضلانی دیده نمی شود علت آن است که تنگی کانال نخاعی یک بیماری مزمن است و در طی سالها به وجود می آید. به همین جهت بیماران از گزگز سوزش و خواب رفتگی و سر شدن اندام های تحتانی شکایت دارند و درد در در مرحله دوم قرار دارد. اما مهمترین راه تشخیص تنگی کانال نخاعی انجام ام آر آی است و سپس ام نوار عصبی و عضلانی یا EMG که درگیری مزمن ریشه های عصبی را نشان می‌دهد.
درمان تنگی کانال نخاعی
خوشبختانه درمان تنگی کانال نخاعی در اغلب موارد به صورت غیر جراحی و با روش هایی همچون فیزیوتراپی و تمرین درمانی قابل بهبود است و تنها در صورتی که روش های غیر جراحی نتوانند کمکی به بهبود شرایط بیمار بکنند و مشکلات پیشرونده عصبی برای بیمار ایجاد شده باشد عمل جراحی انجام می گیرد.کاهش دادن میزان فعالیت ها برای کاهش فشاری که به ستون فقرات وارد می شود می تواند به تسکین علائم کمک کند.برای کاهش درد و التهاب می توان از داروهای ضد التهابی غیر استروئیدی مانند آسپرین، ناپروکسن و ایبوپروفن استتفاده کرد.
در صورت وجود درد شدید و حادی که سبب مشکلات زیادی برای بیمار شده تزریق داروهای کورتونی به خارجی ترین لایه پوشاننده نخاع و ریشه های نخاعی به کاهش مشکلات بیمار کمک می کند.با تجویز پزشک و متخصص فیزیوتراپی می توان از کمربند های طبی برای محافظت و بهبود ضعف عضلات شکم استفاده کرد.
فیزیوتراپی
فیزیوتراپی و ورزش بهترین درمان تنگی کانال نخاعی هستند که بر خلاف روش های جراحی هیچگونه عارضه ای در پی نداشته و به کاهش مشکلات بیماران کمک می کنند.فیزیوتراپیست با توجه به شرایط بیمار و شدت آسیب تمرینات ورزشی ویژه ای را تنظیم می کند.تمرینات ورزشی موجب افزایش قدرت انعطاف پذیری ستون مهره ها و افزایش قدرت عضلات شکم و عضلات اطراف ستون مهره ها کمک می کند.
بیماران تنگی کانال نخاعی برای کاهش مشکلات ناشی از تحرک زیاد می توانند از خدمات فیزیوتراپی در منزل استفاده کنند.فیزیوتراپیست از تکنیک های درمان دستی و کایروپراکتیک بریا تنظیم ستون فقرات در وضعیت صحیح خود استفاده می کند.متخصص فیزیوتراپی از سایر مدالیته های فیزیوتراپی همچون لیزر پرتوان و سوزن خشک نیز برای درمان تنگی کانال نخاعی استفاده می کند.استفاده از لیزر پرتوان سبب کاهش تورم کانال نخاعی شده و شرایط را برای انجام تمرین درمانی در بیمار مهیا می کند.
فیزیوتراپی در منزل برای آن دسته از بیماران مبتلا به تنگی کانال نخاعیی که به دلیل شرایط بیماریشان توانایی مراجعه به کلینیک فیزیوتراپی را ندارند بسیار مناسب است.
در سایت www.TeleVisit24.comتنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت ، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید.