خار پاشنه، زایده ای استخوانی است که در استخوان پاشنه پا پدید می آید. مچ پای انسان مرکب از هفت استخوان است که بزرگ ترین آنها، استخوان پاشنه است. گاهی در این استخوان، یک زایده خار مانند تشکیل می شود که دردناک شده و می تواند در راه رفتن اختلال ایجاد کند. مهمترین علت دردهای پاشنه، خار پاشنه است؛ امّا جالب این جاست که این درد به علّت خار به وجود نمی آید؛ درواقع، درد را همان چیزی به وجود می آورد که باعث به وجود آمدن خار پاشنه هم هست. خار پاشنه در اثر التهاب فاسیای کف پا ایجاد می شود. فاسیای کف پا، یک باند پهن است که در کف پا از پاشنه تا انگشتان پا کشیده می شود. اگر به هر علّت، فاسیا ملتهب شود و این التهاب طول بکشد، می تواند باعث رسوب کلسیم در محل اتصال فاسیا به پاشنه پا شود. این رسوب غیر طبیعی کلسیم، به شکل یک زایده کوچک خارمانند است که به آن خار پاشنه گفته می شود. خار پاشنه به خودی خود دردناک نیست بلکه درد، ناشی از کشیدگی فاسیا است. اگر با گذشت زمان، نوار فاسیت‌پلانتار در کف پا به طور مداوم به استخوان پاشنه فشار بیاورد، نهایتا یک زائده‌ی استخوانی در محل اتصال این دو به یکدیگر تشکیل میشود. وارد شدن فشار به استخوان پاشنه توسط نوار فاسیت‌پلانتار عمدتا به خاطر عملکرد غیرطبیعی پا و یا به خاطر وضعیت بد قرارگیری پا (در هنگام ایستادن یا راه رفتن و ..) است. در واقع همان دلایلی که موجب التهاب فاسیت پلانتار (و درد کف پا) می‌شوند، نهایتا به شکل گیری خار پاشنه نیز منجر می‌شوند.
این دلایل عبارتند از:
* وضعیت بد قرارگیری پا (در هنگام ایستادن یا راه رفتن و ..)
در صورتی که پای شما بیش از حد به داخل یا خارج چرخش داشته باشد، بافت نرم موجود در کف پا بیش از حد تحت فشار قرار می‌گیرد و کشیده میشود و این مسئله باعث درد و التهاب در کف پا میشود.
* گرفتگی عضلات
گرفتگی و عدم انعطاف‌پذیری عضلات ساق پا موجب وارد شدن فشار بیش از حد به نوار فاسیت‌پلانتار در کف پا میشود.
* پوشیدن کفش مناسب
پوشیدن کفش نامناسب که به خوبی از قوس کف پا پشتیبانی نمی‌کند و فشار‌های وارد شده به کف پا را جذب نمی‌کند.
* داشتن اضافه وزن
* افزایش سطح فعالیت
* راه رفتن روی سطوح سخت
راه رفتن با پای برهنه روی سطوح سخت (مانند سیمان یا کاشی) می‌تواند موجب تشدید درد پاشنه شود.
* قوس زیاد کف پا و یا قوس کم کف پا
* مشکلات مربوط به کمر
علائم مربوط به خارپاشنه
•درد شدید مانند احساس وجود چاقو در پاشنه ی پا، زمانی که فرد در صبح می ایستد.
•درد مبهم در پاشنه ی پا در طول ادامه ی روز.
•التهاب و تورم در جلوی پاشنه ی پا.
•حرارت و گرمی در منطقه ی آسیب دیده.
•برآمدگی استخوانی و کوچک که در زیر پاشنه ی پا قابل مشاهده است.
•نقطه دردناک و حساس در کف پاشنه ی پا که پابرهنه راه رفتن را مشکل می سازد.
در صورت تجربه ی علائم فوق، پزشک برای تشخیص بیماری ممکن است از تصویربرداری با اشعه ایکس استفاده کند. دیدن برآمدگی در عکس رادیوگرافی تنها راه برای اطمینان از تشخیص خار پاشنه است. همه افراد مبتلا به خار پاشنه ی پا تمام علائم فوق را تجربه نمی کنند. برخی از افراد مبتلا به خار پاشنه ممکن است هیچ علامتی نداشته باشند و تنها طی عکس برداری به دلیل مشکلات دیگری متوجه وجود خار پاشنه می شوند.
برای پیشگیری از خار پاشنه در مورد فشارهایی که در طول روز به پاهای خود وارد می‌کنید مراقب باشید.شما ممکن است نیاز داشته باشید که ازانجام فعالیت های که باعث قرارگرفتن پاها درسطوح سخت می شود مانند دویدن جلوگیری کنید.
درمان خار پاشنه:
استراحت: استراحت زیاد و برداشتن فشار از روی پاها می تواند به کاهش درد و تورم در ناحیه ی آسیب دیده کمک کند.
استفاده از یخ: این کار می تواند به کاهش درد و تورم کمک کند.
استفاده از کفی های سفارشی ساخته شده (کفی کفش): این کفی های دندانه دار باعث کاهش فشار روی پاشنه ی پا می شود.
پوشیدن کفش های ورزشی دارای تشک بادی: این کار ممکن است به کاهش فشار و درد کمک کند.
داروهای ضد التهابی: این داروها به کاهش تورم کمک می کنند.
تزریق کورتیزون: باعث کاهش تورم و درد در ناحیه ی آسیب دیده می شود. اگر داروهای ضد التهابی موثر نباشند، تزریق کورتون گزینه ی قوی تری است.
جراحی: در موارد نادر، برای حذف خار پاشنه جراحی ممکن است لازم باشد. اگرچه درمان های فوق معمولا موثر هستند و جراحی مورد نیاز نیست.
درمان علت زمینه ای: اگر خار پاشنه به علت نوعی آرتروز التهابی ایجاد شده باشد، درمان بیماری زمینه ای می تواند علائم را بهبود بخشد.