عفونت مجاری ادراری یک عفونت باکتریایی است که می‌تواند هر بخشی از دستگاه ادراری را تحت تأثیر قرار دهد. این دستگاه شامل کلیه‌ها که ادرار را تولید می‌کنند، میزنای یا حالِب که لوله‌های حمل ادرار از کلیه‌ها به مثانه است، مثانه که ادرار را تا زمانی که بدن آمادهٔ تخلیۀ آن است، ذخیره می‌کند و میزراه یا پیشاب‌راه یعنی لوله‌ای که ادرار را از مثانه به خارج از بدن انتقال می‌دهد.
اکثر عفونت‌های ادراری در کودکان توسط باکتری‌هایی ایجاد می‌شود که از طریق دستگاه گوارشی وارد مجرای ادرار می‌شوند. باکتری‌ها به طرق مختلفی ممکن است وارد بدن کودک شوند، از جمله:
-
زمانی که کودک در دستشویی با دستمال توالت همزمان مقعد و اندام تناسلی خود را تمیز می‌کند. این مشکل در دختران شایع‌تر از پسران است، زیرا در دختران فاصله مقعد با مجرای ادرار بسیار نزدیک‌تر است.
-
در نوزادان، ذرات مدفوع از پوشک به مجرای ادرار می‌رسد، به خصوص اگر نوزاد هنگام عوض کردن پوشک، تحرک زیادی داشته باشد. برخی از کودکان دچار عفونت ادراری شده و برخی دیگر مصون هستند و این امر دلیل مشخصی ندارد. با این حال، برخی از کودکان به دلیل وجود مشکلات تخلیه مثانه، ممکن است در برابر عفونت ادراری آسیب پذیرتر باشند. علل مشکلات تخلیه مثانه عبارتند از:
-
یبوست: گاهی اوقات یبوست می‌تواند باعث تورم بخشی از روده بزرگ شود، این تورم سبب فشار بر مثانه و جلوگیری از تخلیه طبیعی آن می‌گردد.
-
سندرم اختلال دفع: در این بیماری نسبتاً شایع، کودک مدفوع خود را “نگه می‌دارد”، حتی اگر نیاز به دفع مدفوع داشته باشد.
-
برگشت ادراری: این یک بیماری نادر است که در طی آن ادرار دوباره در مجاری ادراری به سمت مثانه و کلیه جریان می‌یابد. این عارضه به دلیل مشکلات دریچه مجاری ادرار که به مثانه وارد می‌شود، رخ می‌دهد.
علائم عفونت ادراری در کودکان
نشانه های ابتلا به عفونت دستگاه ادراری در کودکان می تواند مبهم باشد و در کودکان خردسال شاید حتی دیرتر والدین متوجه علائم شوند. به هر حال علائم عمومی که ممکن است ناخوشی کودک را نشان دهد از این قرارند:
-
درجه حرارت بالای بدن
-
استفراغ
-
کج خلقی
-
تغذیه ضعیف
-
خستگی و کمبود انرژی
-
کاهش وزن
-
زردی پوست و سفیدی چشم که در کودکان خردسال دیده می شود
-
نشانه های دیگری که والدین را می تواند متوجه وجود عفونت ادراری در کودکان کند:
-
درد در شکم یا کمر
-
درد یا سوزش هنگام ادرار
-
نیاز به دفع ادرار به طور توامان
-
تغییر در عادات ادرار کردن مانند خیس کردن لباس ها
-
خون در ادرار
آزمایش تشخیص عفونت ادراری کودک
پزشک در مورد علائم کودک سؤال‌هایی می‌پرسد و او را معاینه می‌کند. او ممکن است در مورد سابقهٔ خانوادگی عفونت‌های مجاری ادراری از شما سؤال کند، زیرا ابتلا به آنها می‌تواند به طور ژنتیکی به ارث برده شود.
اگر پزشک مشکوک به عفونت دستگاه ادراری باشد، به یک نمونه ادرار برای کنترل عفونت و التهاب از طریق آزمایش ادرار و کشت ادرار نیاز دارد. پزشک باید از وجود عفونت و نوع باکتری که آن را به وجود آورده مطمئن شود تا بتواند آنتی‌بیوتیک درست را تجویز کند. پزشک نیاز به یک نمونه ادرار استریل دارد، یعنی نمونه‌ای که توسط باکتری‌های همیشگی روی پوست کودک آلوده نشده باشد. انجام این کار برای نوزاد یا کودکی که نمی‌تواند طبق دستور ادرار کند یا دستورالعمل‌های خاصی را دنبال کند، سخت است. به همین دلیل و به احتمال زیاد، از یک سوند برای جمع‌آوری نمونه استفاده خواهد شد. پزشک، اندام تناسلی کودک را با محلول استریل تمیز و پس از آن یک لوله یا سوند را وارد مجرای ادراری می‌کند تا ادرار را مستقیماً از مثانهٔ کودک بگیرد. کودک ممکن است در طول این پروسه گریه کند، اما خطری وجود ندارد، هرچند می‌تواند ناراحت‌کننده باشد ولی معمولاً در کمتر از یک دقیقه انجام و تمام می‌شود. همچنین یک گزینۀ دیگر که کمتر استفاده می‌شود، جمع‌آوری ادرار به طور مستقیم از مثانه با وارد کردن یک سوزن به داخل قسمت تحتانی شکم است که روشی بسیار معمول و بی‌خطر است.
خود پزشک ممکن است بتواند با استفاده از یک نوار ادرار یا با بررسی نمونه ادرار زیر میکروسکوپ و در مطبش بتواند یک نتیجه‌گیری اولیه انجام دهد. اگر او شواهدی از عفونت در نتایج اولیهٔ آزمایش ببیند، ممکن است درمان را فوراً شروع کند و اگر نمونه را به برای آزمایش آزمایشگاه می‌فرستد، دریافت نتایج ممکن است یک یا دو روز طول بکشد.
پزشک ممکن است آزمایشات دیگری را نیز توصیه کند، زیرا عفونت مجاری ادراری می‌تواند نشانهٔ این باشد که مشکلی در دستگاه ادراری کودک وجود دارد. مشکلاتی که باعث عفونت مجاری ادراری می‌شوند شامل انسدادها و یک بیماری به نام ریفلاکس ادرار یا ریفلاکس وزیکویورترال است که در آن ادرار از مثانه به کلیه‌ها برمی‌گردد. ریفلاکس ادرار در ۳۰ تا ۴۰ درصد از نوزادان و کودکان خردسال که عفونت مجاری ادراری دارند دیده می‌شود. غیر از این موارد، آزمایش‌های دیگری که پزشک کودک شما ممکن است توصیه کند عبارت است از:
سونوگرافی که از امواج صوتی برای نشان دادن تصویری از کلیه‌ها و مثانه استفاده می‌کند.
سیستو یورتروگرام حین ادرار؛ VCUG، که نشان می‌دهد آیا ادرار از مثانه به کلیه‌ها برمی‌گردد یا خیر. در طول سیستو یورتروگرام، قبل از اینکه سوند از طریق میزراه وارد مثانه شود، عکس‌برداری انجام می‌شود. به این ترتیب که یک رنگ مایع از طریق لولۀ سوند به مثانه تزریق می‌شود و عکس‌های بیشتری گرفته می‌شود تا رنگ در حین پر شدن مثانه و ادرار کودک، مشاهده شود. این فرایند حدود ۲۰ دقیقه طول می‌کشد.
انواع اسکن‌های هسته‌ای که شبیه سیستو یورتروگرام است، اما از مایعات رادیواکتیو استفاده می‌کند و همگی بی‌خطر است.
راه های درمان عفونت ادراری در کودکان
برای درمان عفونت ادراری، بیشتر از آنتی بیوتیک ها استفاده می‌شود. این داروها، باکتری‌ها را از بین می‌برند. برای کودکان مبتلا به عفونت ادراری معمولا ۳ تا ۱۰ روز (یا ۷ تا ۱۰ روز)، آنتی‌بیوتیک تجویز می‌شود. بعد از این دوره، پزشک ممکن است دوباره آزمایش ادرار از کودک بگیرد تا مطمئن شود که عفونت کاملا برطرف شده است.
کودک، حتی اگر نسبتا حال او خوب شده باشد، باید دورهٔ درمان را تکمیل کند. قطع دارو پیش از تکمیل دورهٔ درمان، میکروب‌ها را به آنتی‌بیوتیک مقاوم می‌کند و موجب عفونت شدیدتری می‌شود.
بیشتر عفونت‌های ادراری در مدت یک هفته درمان می‌شوند، اما علائم این بیماری در برخی از کودکان تا چند هفته باقی می‌ماند. اگر علائم بیماری کودک ۳ روز پس از شروع مصرف دارو، همچنان باقی مانده بود، باید با پزشک او در میان گذاشت. در غیر این صورت ممکن است وضعیت کودک بدتر شود.
عوارض عفونت ادراری کودکان چیست؟
کودکان خردسال بیشترین آسیب را براثر آسیب کلیوی ناشی از عفونت ادراری می بینند، به خصوص اگر کودک مبتلا به برخی از اختلالات ساختاری و عملکردی دستگاه ادراری باشد. این آسیب می تواند باعث ایجاد التهاب، رشد ضعیف بدنی و عملکرد غیر طبیعی کلیه و همچنین فشار خون بالا و سایر مشکلات شود. مهم است که کودک شما یک بار با دقت بررسی و تحت درمان قرار گیرد.
چگونه از ابتلا به عفونت ادراری کودکان پیشگیری کنیم؟
برای پیشگیری از رشد باکتری ها، پوشک کودک خود را به موقع عوض کنید. با بزرگتر شدن کودک، به او روش صحیح شستو و شوی قسمت تناسلی را بعد از هر بار دفع ادرار و مدفوع یاد دهید تا از عفونت ادراری جلوگیری شود.دختران باید از حمام در وان آب پرهیز کنند و نباید از صابون های معطر استفاده کنند. همچنین، باید لباس زیر پنبه ای برای بهبود جریان هوا و جلوگیری از رشد باکتری ها، بپوشند.از فرزندان خود بخواهید مقدار زیادی آب بنوشند. این کاربه دفع باکتری ها از دستگاه ادراری کمک کرده و از یبوست جلوگیری می کند. یبوست می تواند باعث انسداد دستگاه ادراری و رشد باکتری ها شود.
در سایت www.TeleVisit24.comتنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت ، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید.