حاملگی پوچ (blighted ovum) وقتی اتفاق می افتد که تخم باردار شده خودش را به دیواره رحم می چسباند اما جنین (embryo) رشد نمی کند. سلول ها درون ساک حاملگی (pregnancy sac) گسترش پیدا می کنند اما خود جنین رشد نمی کند. به آن حاملگی بدون جنین هم گفته می شود و سبب سقط زود هنگام می شود.
یک حاملگی پوچ معمولا قبل از زمانی که زن متوجه حاملگی خود بشود اتفاق می افتد. سطح بالای ناهنجاری های کروموزومی معمولا باعث می شود بدن خانم در همان اوایل سبب سقط طبیعی می شود.
در ادامه این نوشتار به معرفی و بررسی این علایم می‌پردازیم. ولی باید توجه داشته باشید تشخیص قطعی تنها به وسیله پزشک و سونوگرافی اتفاق خواهد افتاد. بنابراین اگر هر یک از علایم ذکر شده را طی بارداری خود تجربه کردید حتماً به پزشک متخصص زنان و زایمان مراجعه کنید.
بارداری پوچ چه زمانی اتفاق می‌افتد؟
پس از ملاقات اسپرم و تخمک، تخمک بارور شده و شروع به رشد سلولی می‌کند. ۲ سلول، ۴ سلول، ۸ سلول و به همین ترتیب ادامه می‌یابد. تا حدود ۱۰ روز پس از این اتفاق، مجموعه‌ای از این سلول‌ها که در حال رشد هستند، جنین را تشکیل می‌دهند و در رحم لانه می‌گزینند.
سپس جهت ادامه یافتن رشد جنین، جفت ایجاد می‌شود و سطح هورمون بالا می‌رود. جنین همچنان به رشد خود ادامه می‌دهد به حدی که در هفته ششم بارداری می‌شود یک نمونه چند میلی متری از او را در سونوگرافی تشخیص داد.
گاهی بنا به دلایلی، جنین پس از قرارگیری در ساک حاملگی و درون رحم، دیگر رشد نمی‌کند. به این ترتیب پزشک حدود ۸ هفته پس از تخمک‌گذاری با مشاهده ساک حاملگی خالی که نشان از عدم رشد جنین دارد، تشخیص حاملگی پوچ می‌دهد.
علت حاملگی پوچ
طبق تحقیقات مشخص شده عامل اصلی بروز بارداری پوچ، کروموزوم‌های غیرطبیعی هستند. هر سلول انسان ۴۶ کروموزم دارد ولی در این حاملگی‌ها مشخص شد جنین رشد نیافته تعداد بیشتری کروموزم داشته. این یعنی قدرت تبدیل شدن به جنین و پیمودن مراحل رشد طبیعی را نداشته است. البته برخی عواملی مانند جهش ژنتیکی را نیز مقصر حاملگی پوچ می‌دانند.
علائم حاملگی پوچ چه چیزهایی هستند؟
علایم این مورد نیز همانطور که گفتیم به حاملگی طبیعی شباهت دارند. پس از اینکه توده سلول‌های رو به پیشرفت به دیواره رحم می‌چسبند، تست بارداری مثبت خواهد شد و پریود نیز قطع می‌شود. در ادامه با سایر علائم حاملگی پوچ بیشتر آشنا می‌شویم:
خونریزی غیرطبیعی:
وجود کمی خونریزی در ابتدای بارداری طبیعی است ولی خونریزی شدید و زیاد ممکن است دلیلی بر حاملگی پوچ داشته باشد. خونریزی غیرطبیعی از نظر رنگی نیز ممکن است خطرناک باشد. خونریزی قهوه‌ای تیره تا قرمز روشن ممکن است بر اثر بارداری پوچ به وجود بیاید.
حالات حاملگی:
از دیگر علائم حاملگی پوچ، حالاتی است که زنان حامله تجربه می‌کنند. یعنی بیماری صبحگاهی.
حالت تهوع و استفراغ ولی از نوع شدید و غیرطبیعی. همچنین سینه‌های دردناک و تحریک پذیر و نفخ نیز که از علایم بارداری هستند ممکن است در حاملگی پوچ نیز بروز کنند.
ترشحات غیرطبیعی:
یکی دیگر از علایمی که می‌تواند نشانگر بارداری پوچ باشد، دفع کیست‌هایی شبیه به حبه انگور است.
گرفتگی عضلات:
از دیگر علایمی که ممکن است طی بارداری پوچ متوجه آن شوید، گرفتگی عضلات است.
درد:
ممکن است درد کمر و پایین شکم نیز نشانه‌ای از بروز حاملگی پوچ باشند.
به هر روی جهت تشخیص قطعی باید به پزشک متخصص زنان مراجعه کنید،پزشک طبق سایر علایم نسبت به شما تصمیم گرفته و به اطلاعتان می‌رساند که دچار بارداری پوچ هستید یا نه. او طبق مواردی خاص، این مشکل را تشخصی می‌دهد:
فشار خون بالا:
افزایش فشار خون طی بارداری پوچ وجود دارد و می‌تواند نشانه‌ای بر این مورد باشد:
-
کم خونی
-
پرکاری تیروئید
-
کیست تخمدان
مسمومیت حاملگی:
مسمومیت بارداری که به افزایش فشار خون و دفع پروتئین از ادرار پس از هفته بیستم منجر می‌شود نیز از علایم این سخت است.
رشد سریع رحم:
در حاملگی پوچ اندازه رحم نسبت به بارداری طبیعی بیشتر است. پزشک با معاینه شما متوجه می‌شود که اندازه رحم، بزرگ‌تر از حدی است که در آن دوره باید باشد و ممکن است بارداری، پوچ باشد.
علائم بارداری پوچ چندان ادامه نمی‌یابند و توده سلولی ناقص خود به خود سقط خواهد شد. جهت جلوگیری از بروز هرگونه مشکل بعدی باید تمام این توده از رحم خارج شود.
این روند ممکن است دو هفته طول بکشد و در غیر این‌صورت باید با پزشک مشورت کنید و شاید نیاز به انجام عمل داشته باشید.
علائم حامگی پوچ همانند بارداری طبیعی هستند چون توده سلولی درون رحم قرار می‌گیرد. از این روی ممکن است بیماری صبحگاهی، تهوع و استفراغ و سینه‌های دردناک که معمولاً برای حاملگی طبیعی هستند در نوع پوچ نیز بروز کنند.
در هفته‌های اول، ممکن است جواب تست بارداری مثبت باشد که پس از مشاهده علائم حاملگی پوچ و مراجعه به پزشک متخصص زنان مشخص می‌شود که مشکل چیست. در هر صورت تشخیص قطعی بر عهده پزشک است. پس از تشخیص نیز باید منتظر ماند تا توده به طور طبیعی سقط شود و در غیر این صورت باید با پزشک متخصص زنان مشورت کرد.
تله ویزیت - TeleVisit انجام کلیه فرآیندهای پزشکی با شرایط وجود فاصله جغرافیایی بین پزشک و بیمار، را فراهم می کند.
بیماران عزیز می‌توانند از طریق اپلیکیشن تله ویزیت - TeleVisit، به ارتباط مستقیم با متخصصین بپردازند و بصورت مجازی سوالات خود را از پزشک متخصص بپرسند و راهکارهای درمانی را از پزشک مورد نظر خود دریافت نمایند.
چگونه می توان از حاملگی پوچ جلوگیری کرد؟
متاسفانه در اکثر موارد حاملگی پوچ قابل پیشگیری نیست.
اگر بارداری اول باشد برخی زوج ها به دنبال تست ژنتیکی می روند.
حاملگی پوچ معمولا یکبار اتفاق می افتد و بندرت یک زن آنرا بیشتر تجربه می کند.
وقتی سقط اتفاق افتاد قاعدگی شما دوباره شروع می شود و می توانید برای فرزند بعدی اقدام کنید.
بهتر است چند ماهی صبر کنید تا به بدنتان فرصت بدهید به حالت عادی برگردد و از نظر احساسی آمادگی پیدا کنید.
پزشکان توصیه می کنند زوج ها باید حداقل 1 الی 3 دوره سیکل قاعدگی منظم قبل از بارداری مجدد صبر کنند.
بعد از سقط نگرانی از اتفاق افتادن مجدد طبیعی است ولی اکثر زنان بار بعد بارداری موفقی خواهند داشت.
یک اسکن اولیه برای اطمینان بیشتر توصیه می شود. زمانیکه ضربان قلب شنیده شود بارداری موفق بوده است.
اما بهتر است بعد از 6 یا حتی 7 یا 8 هفته بارداری اسکن انجام شود تا از نتایج نامطمئن اسکن زودهنگام اجتناب شود.
امیدواریم که توانسته باشیم به این پرسش (علت و علایم حاملگی پوچ) پاسخ مناسب داده باشیم. همچنین می توانید سوالات خود را از متخصص زنان، زایمان و نازایی در تله ویزیت بپرسید.