آمفیزم Emphysema به معنی نابودی پارانشیم ریوی است که منجر به از بین رفتن ویژگی ارتجاعی ریه و از بین رفتن دیوارهٔ کیسه‌های هوایی )حبابکی) ریه (آلوئول‌ها) می‌شود. از پیوستن چند کیسهٔ هوایی یک حفرهٔ بزرگ به وجود می‌آید که موجب کاهش سطح تنفسی و اِشکال در جذب اکسیژن می‌شود. از بین رفتن کشش شعاعی ریه در پی این پروسه، منجر به افزایش تمایل مجاری هوایی به روی هم افتادن یا کولاپس شده و در نهایت موجب پرهوایی ریه و محدودیت جریان هوا در ریه‌ها و گیر افتادن هوا در ریه می‌شود. فضاهای تنفسی بزرگتر و بول‌هایی تشکیل می‌شوند. آمفیزم یکی از اجزای اصلی بیماری مزمن انسدادی ریه است. تمامی سیگاری‌ها به درجاتی از آمفیزم دچار می‌شوند. دراین بیماری دیوارهٔ حبابچه‌ها به تدریج از بین رفته و فرد مبتلا به تنگی نفس می‌شود. پیشروی این بیماری بستگی به تعداد سیگار درروز و تعداد روزهایی که مصرف می‌شود دارد. امفیزم معمولاً بتدریج پیشرفت می‌کند و منجر به نارسایی تنفسی می‌شود.
علت آمفیزم
استعمال سیگار عامل اصلی آمفیزم است.سیگار کشیدن خطرناک ترین رفتار و علتی است که باعث می شود مردم به آمفیزم مبتلا شوند. اهمیت مصرف سیگار به عنوان یک عامل خطر برای بروز آمفیزم بسیار زیاد است. دود سیگار از دو طریق به روند این بیماری کمک می کند. سیگار بافت ریه را از بین می برد و باعث انسداد جریان هوا و التهاب و سوزش راه های هوایی می شود.
کمبود AAT آلفا یک آنتی‌تریپسین(AAT)، نوعی پروتئینی طبیعی است که در خون انسان گردش می‌کند. این پروتئین مانع از آسیب‌رساندن سلول‌های سفید خون به بافت‌های طبیعی می‌شود؛ بدن برای مبارزه با عفونت به این سلول‌ها نیاز دارد. در بدن برخی افراد، AAT کافی ساخته نمی‌شود و در صورت کمبود AAT، گلبول‌های سفید طبیعی خون به ریه‌ها آسیب می‌رساند. با گذشت زمان، کمبود شدید AAT در اکثر افراد باعث ایجاد آمفیزم می‌شود؛ همچنین مبتلایان به این بیماری، ممکن است دچار مشکلات کبدی شوند.
آلودگی هوا دانشمندان معتقد هستند که این عامل نیز در ایجاد بیماری آمفیزم نقش موثری دارد؛ ممکن است آمفیزم در اکثر افرادی که در معرض آلودگی هوا قرار دارند، مدت زمان زیاد و حتی سال‌ها بعد ایجاد شود.
علائم آمفیزم چیست؟
تنگی نفس از ابتدایی‌ترین علائم آمفیزم به شمار می‌رود. با توجه به کم‌کاری عضلات تنفسی در مبتلایان به این بیماری، انجام کوچک‌ترین فعالیت‌های فیزیکی منجر به احساس کمبود نفس در این افراد می‌شود. در موارد وخیم‌تر مبتلایان حتی در حالت نشسته نیز با مشکل تنفسی مواجه می‌شوند. بروز علائمی هم‌چون خس‌خس سینه، سرفه مزمن و احساس سنگینی و درد در قفسه سینه نیز میتواند از علائم آمفیزم باشد و در شرایط حادتر فرد مبتلا ممکن است با از دست دادن اشتها، افسردگی، مشکلات خواب، خستگی، عفونت‌های مکرر ریه، سردردهای صبحگاهی و کاهش وزن بیش‌از حد مواجه شود. با افزایش سن تمامی این مشکلات توسعه یافته و در سنین بین ۴۵ تا ۶۰ سالگی عملکرد ریه فرد به تدریج از دست می‌رود.
علائم فوریت های پزشکی
در صورت بروز تنگی نفس و یا بدتر شدن آن، فرد باید به پزشک و متخصص ریه مراجعه کند. تنگی نفس می تواند با سایر بیماری ها، به ویژه بیماری های قلبی و حتی ریه ایجاد شود، بنابراین نباید نسبت به آن بی تفاوت بود. تنگی نفس همیشه باید جدی گرفته شود، به خصوص اگر ناگهانی باشد و یا در طی یک دوره نسبتاً کوتاه بدتر شود.
علاوه بر آن فرد باید در صورت مشاهده علائم و شرایط زیر سریعا به پزشک مراجعه کند:
-
عدم توانایی در صحبت کردن
-
ناتوانی فرد در بالا رفتن از پله ها
-
کبودی روی لب، زبان، ناخن یا پوست
-
عدم بهبودی در تنگی نفس و یا بدتر شدن آن علی رغم مصرف داروهای خانگی
-
شروع سرفه یا شدیدتر شدن آن می تواند نشانه عفونت های مانند ذات الریه باشد و در صورت بروز باید سریعاً به پزشک مراجعه کرد.
-
افزایش میزان خلط همچنین می تواند علامت عفونت باشد. عفونت ها، آمفیزم را بدتر می کنند و می توانند منجر به مشکلات طولانی مدت شوند.
چگونه می‌توان بیماری آمفیزم را درمان کرد؟
به طور کلی بیماری آمفیزم قابل درمان نیست، اما روش‌هایی وجود دارد که علائم را از بین می‌برد و باعث می‌شود فرد بیمار راحت‌تر نفس بکشد. این درمان‌ها همچنین از بروز مشکلات بیشتر و وخیم شدن بیماری پیشگیری می‌کند. برای مثال پزشک میتواند برای بیمار داروهایی نظیر برونکودیلاتورها (گشادکننده‌های ریه) را تجویز کند که با شل کردن عضلات ریه و گستردن معابر عبور هوا، علائم بیماری را کاهش می‌دهند. این داروها می‌توانند به صورت اسپری‌های استنشاقی، قرص و یا شربت تجویز شود. در صورت خفیف بودن بیماری پزشک از بیمار می‌خواهد که تنها در صورت شدت گرفتن علائم از این موارد استفاده کند و در صورت وخیم بودن بیماری مصرف آن‌ها به‌صورت دوزهای روزانه و در طولانی‌مدت تجویز می‌شود.
مهارکننده فسفودی‌استراز -۴ یا PDE-4، استروئیدها و داروهای ترکیبی و موکولیتیک نیز از جمله داروهای مؤثر برای درمان بیماری‌های انسداد مزمن ریوی مزمن COPD محسوب می‌شود که با بهبود عملکرد ریه‌ها، کاهش مخاط و تورم مجاری تنفسی و نیز تسهیل سرفه کردن، علائم این بیماریها را مهار می‌کنند؛ البته پزشک ممکن است بسته به شرایط تنفسی بیمار از اکسیژن‌تراپی و در بیماران دارای زمینه‌های وراثتی هم‌چون نبود پروتئین آلفا ۱ آنتی‌تریپسین از پروئتین‌تراپی نیز استفاده کند. در بعضی مواقع برای کاهش حجم ریه‌ها، ازبین‌بردن کیسه‌های هوای حجیم شده به عمل‌های جراحی و در موارد بسیار نادر پیوند ریه نیاز است.
در سایت www.TeleVisit24.comتنها با وارد کردن نام و نام خانوادگى و شماره موبایل و ثبت نام در سامانه تله ویزیت ، بلافاصله و حداکثر طى مدت ٢٤ ساعت پاسخ خود را از بهترین پزشکان متخصص دریافت کنید.