گردشگری پزشکی یا توریسم پزشکی Medical Tourism شاخه‌ای از گردشگری سلامت است که در آن شخص از کشوری به سایر نقاط دنیا با امکانات پیشرفته تر بهداشتی و درمانی سفر می‌کند تا از خدمات پزشکی کشور مقصد در مراکز درمانی بهره‌مند شود. در اغلب موارد، هدف از توریسم پزشکی بهره‌مندی از قیمت پایین خدمات پزشکی یا دریافت سریع‌تر و بهتر خدمات در سایر نقاط دنیاست.
توریسم پزشکی با سفرهای معمولی پزشکی متفاوت است. در سفرهای معمول، شخص از کشوری کمتر توسعه یافته برای دریافت خدمات پزشکی به کشورهای پیشرفته می‌رود و دلیل آن نبود خدمات مشابه در کشورش است. در حالی که در توریسم پزشکی خدمات مشابه ارائه می‌شود ولی توریست کشور دیگر را ترجیح می‌دهد.
خدمات ارائه شده در توریسم پزشکی متفاوت و بستگی به انتخاب گردشگر دارد. از خدمات بیسیک و ساده دندان پزشکی تا عمل جراحی‌های پیشرفته همچون تعویض زانو، جراحی قلب یا جراحی‌های زیبایی قابل ارائه بوده و محدودیتی نیست.
طبق تعریف سازمان جهانی گردشگری، توریسم پزشکی یعنی سفر به منظور درمان بیماری‌های جسمی یا انجام نوعی از عمل‌های جراحی زیر نظر پزشکان در بیمارستان‌ها یا مراکز درمانی. گردشگری پزشکی از زیرشاخه‌های گردشگری سلامت است. این نوع سفر از اوایل ۱۹۹۰ به دلایل مختلفی همچون جهانی شدن و آزاد سازی تجارت، تغییرهای نرخ ارز در اقتصاد، در نتیجه محبوبیت کشورهای آسیایی از این حیث و بحران‌های اقتصادی در منطقه کشورهای آسیایی (که سبب شد بیشتر به این صنعت توجه شود) رایج شد.
در سامانه تله ویزیت، بصورت آنلاین توسط
دکتر فاطمه نعمت اللهی ویزیت شوید. جهت تله ویزیت روی لینک زیر کلیک کنید.
روش انجام توریسم درمانی
شخص به یکی از آژانس‌ها (و یا شرکت‌های) ارائه دهنده توریسم پزشکی مراجعه می‌کند. در اینجا به اطلاعاتی همچون منشأ بیماری، نظر پزشک متخصص، پرونده سوابق پزشکی - درمانی و داروهای مصرفی نیاز است. سپس کارشناسان پیشنهادهای خود را در مورد انتخاب کشور، بیمارستان، پزشک و هزینه‌ها می‌کنند و بیمار میتواند طبق نظر خود موارد دلخواه را انتخاب کند. در نهایت بیمار به همراه نامهٔ تاییدیه در مورد وضعیت بیماری، به سفارت کشور مورد نظر برای دریافت ویزا مراجعه و پس از سفر تحت درمان قرار می‌گیرد.
بعضی از آژانس‌ها وظیفه تعیین وقت و کارهای اداری لازم، پیش و بعد از مراحل درمان را نیز از طرف بیمار پذیرفته و انجام می‌دهند. بعد از اتمام مراحل، بیمار میتواند برای مدت معین در مقصد بماند یا به کشور خودش بازگردد.
توریسم پزشکی شامل یک سری ریسک و خطر پذیری‌هاست که معمولاً بیماران در کشور خود با این چنین خطراتی کمتر رو به رو می‌شوند.
-
کشورهایی همچون هند، آفریقای جنوبی یا تایوان دارای مبتلایان زیادی به بیماری‌های همه‌گیری مثل هپاتیت، مالاریا، حصبه یا انواع آنفلونزاها هستند. با وجود رعایت استانداردها توسط پزشکان، بودن در چنین محیط‌هایی امکان آلوده شدن به این بیماریها را افزایش می‌دهد.
-
تشخیص کیفیت کار پزشک نیز به مراتب، خود نوعی مشکل است. پزشک ممکن است دارای دانش کافی نبوده و در صورت بروز هر مشکلی، پیگیری قانونی در یک کشور غریبه به سادگی میسر نخواهد شد.
-
توریست‌ها لازم است تمامی جوانب را نیز در نظر داشته باشند. اگر بنا به دلایلی وضعیت بیمار در حین معالجه وخیم‌تر شد و به تشخیص دکتر نیاز به مراحل طولانی تری پیدا کند، هزینه‌ها ممکن است چندین برابر آنچه که تصور می‌شود شود.
-
همراه داشتن شخصی از خانواده یا دوستان نیز مهم است. اگه به هر دلیلی نیاز به انجام کاری پیش آید، در صورت داشتن همراه سختی کمتر متوجه بیمار خواهد بود. البته داشتن یک همراه به معنی هزینه‌های ۲ برابر در پرواز، هتل و … است.
-
کیفیت خدمات بعد از عمل‌های جراحی در کشورهای مختلف متفاوت است که ممکن از با انتظارات افراد همخوانی نداشته باشد.
همینطور در صورتی که بیمار بعد از عمل جراحی قصد بازگشت به کشورش را داشته باشد، امکان تشدید عوارض بعد از عمل در سفرهای طولانی هوایی و جا به جایی‌های مکرر وجود دارد. طبق تحقیقاتی که در نروژ انجام شد، بدترین قسمت توریسم پزشکی، دردها و مشکلات بیمار در حین بازگشت وی به کشورش است.
از مشکلات دیگر توریسم پزشکی، رایج شدن خرید و فروش غیرقانونی ارگان‌های بدن است که این مورد در کشورهای پر جمعیت همچون هند و چین بسیار رایج است و مشکلات خاص خود را دارد.
البته قابل ذکر است که سازمان‌های بین‌المللی همچون مؤسسه غیرانتفاعی MTI یا JCI در تلاش برای نظارت و آموزش مراکز درمانی جهت افزایش کیفیت و ایمنی خدمات پزشکی در کشورهای مختلف دنیا هستند. در این راه و برای تشویق مراکز درمانی به رعایت نکات لازم، این سازمان‌ها اقدام به ارائه گواهینامه‌های استاندارد کرده‌اند و مراکزی که موفق به کسب این گواهی نامه‌ها شوند، در عرصه جهانی به عنوان مرکزی موفق و استاندارد شناخته شده خواهند بود
گردشگری سلامت در ایران به دلیل برخورداری از استانداردهای بالا در تحقیقات پزشکی و خدمات پزشکی، گردشگری سلامت ایران در جهان رواج یافته‌است. همچنین کمترین هزینه درمان باعث شده‌است که ایران به عنوان یک مقصد مهم گردشگری سلامت در نظر گرفته شود. توریست‌های پزشکی ایران از دو نوع هستند:
برخی از مسافران مسافر از کشورهای همسایه هستند؛ یعنی ترکیه، عراق، آذربایجان، پاکستان، عمان و افغانستان. این گروه معمولاً به دنبال درمان‌های نجات بخش و جراحی‌های زیبایی مانند چشم پزشکی، درمان ناباروری، جراحی قلب باز، جراحی ستون فقرات و پیوند عضو هستند. ایران همچنین دارای توریست‌های پزشکی است که از کشورهای پیشرفته تر به ایران می‌آیند و بیشتر به دنبال روش‌های زیبایی، جراحی باریاتریک، جراحی پلاستیک، کاشت مو، جراحی سینه و آستین معده هستند. کشور ایران در زمینهٔ گردشگری سلامت دارای امکانات طبیعی و امکانات پیشرفتهٔ پزشکی می‌باشد و همین امر باعث پیشرفت این صنعت در ایران شده‌است. ایران دارای چشمه‌های آب معدنی در اکثر استانها، مناطق بیابانی مانند قم، می‌باشد و در زمینهی درمان ناباروری در مراکز درمانی در شهرهایی مثل یزد، تهران، شیراز و مشهد، خدمات دندانپزشکی، مراکز دیالیز و انواع آن، جراحی قلب، جراحی پلاستیک، چشم پزشکی و ارتوپدی، پیوند مغز استخوان پیشرفتهای قابل توجهی داشته‌است که گردشگران سلامت را برای سفر به ایران ترغیب می‌کند.
در ایران، متولیان گردشگری پزشکی شامل سه نهاد: وزارت میراث فرهنگی و گردشگری، وزارت بهداشت و درمان و وزارت امور خارجه می‌شود. شاید مهمترین مزیت ایران در گردشگری پزشکی، ارزان بودن خدمات به نسبت دیگر کشورها، خصوصاً کشورهای اروپایی و آمریکاست. در حال حاضر هند پیشرو در ارائه ارزان‌ترین خدمات است که با ورود ایران به توریسم پزشکی و با توجه به امکانات و فرهنگ بهتر ایرانی‌ها و البته جاذبه‌های توریستی بسیار بیشتر، توانایی جذب توریست‌های بیشتری نسبت به هند وجود دارد. قیمت بسیار بالای خدمات پزشکی و صف‌های طولانی انتظار بیماران برای دریافت آنها در کشورهای دیگر، در کنار تسهیل مسافرت‌های هوایی، صنعت گردشگری سلامت را رونق بخشیده است. به گونه‌ای که در سال گذشته، حدود600.000 توریست سلامت برای دریافت خدمات زیبایی و درمانی به ایران مراجعه کردند. با توجه به آمار سال 98 بیشترین گردشگران سلامت از کشور های افغانستان، عراق، آذربایجان، پاکستان، عمان، بحرین، کویت، ترکمنستان، هند و قطر به بیمارستان‌ها و مراکز جراحی محدود مراجعه کرده‌اند.
بیمارستان ها، مراکز درمانی و آزمایشگاه های تخصصی در ایران همگام با سایر کشورهای پیشرفته ی جهان، مجهز به تکنولوژی های برتر در ارائه خدمات تشخیصی (تصویر برداری و...) و درمانی از جمله خدمات سرپایی و بستری می باشند. بسیاری از بیماران سایر کشورها، به ویژه کشورهای همسایه سالانه به ایران سفر می کنند تا از خدمات متنوع ومدرن پزشکی بهره مند شوند. مدرن‌ترین تجهیزات بیمارستانی و به روز بودن دانش پزشکان ایرانی، هر جراحی و فرآیندی را برای بیمار امکان‌پذیر کرده است. صنعت گردشگری سلامت ایران خدمات پزشکی در حوزه‌های زیبایی و درمانی را به طور کامل پوشش می‌دهد. زیبایی صورت و اندام، دندانپزشکی زیبایی و درمانی، نازایی، جراحی های لاغری، ارتوپدی، قلب، چشم پزشکی، تشخیص و درمان انواع سرطان، پیوند بافت و اعضا، جراحی های مغز و اعصاب و بسیاری از خدمات دیگر پزشکی در ایران ارائه می‌شود. بیماران می‌توانند از سراسر جهان درباره مراحل و چگونگی درمان خود با پزشکان ایران مشورت کنند. مراکز گردشگری سلامت از بدو ورود بیمار به ایران تا بهبود قطعی حتی پس از بازگشت به محل زندگی در کنار او خواهند بود. بیماران می‌توانند از خدمات زیر بهره‌مند شوند:
· تهیه بلیط هواپیما و ترانسفر فرودگاهی
· هماهنگی محل اقامت و فعالیت‌های گردشگری تفریحی
· اخذ ویزا در کوتاه‌ترین زمان ممکن
· پشتیبانی 24 ساعته همراه و مترجم در طول سفر
· هماهنگی ویزیت با پزشک و اقدامات درمانی پس از آن
· فرآیند فالوآپ بیمار حتی پس از بازگشت به کشور خویش
مهمترین درمان‌های توریستی در ایران
جراحی‌های زیبایی:
ایران در حوزه جراحی زیبایی به عنوان یکی از کشورهای پیشگام منطقه خاورمیانه شناخته می‌شود. کیفیت بالای خدمات جراحی زیبایی در ایران و هزینه‌های پایین ارائه این خدمات به نسبت کشورهای توسعه یافته میتواند زمینه ساز توسعه گردشگری سلامت در ایران باشد.هم‌اکنون توریست‌های سلامت از کشورهای متعددی برای انجام جراحی پلاستیک به ایران مراجعه می‌کنند، اما با توجه به توان بالای ایران در این حوزه درمانی، انتظار می‌رود که گردشگران بیشتری، ایران را به عنوان مقصد انجام جراحی زیبایی و پلاستیک انتخاب کنند.
درمان ناباروری:
با توجه به آمارهای منتشر شده از سوی سازمان بهداشت NHS انگلستان، روند تقاضای درمان‌های ناباروری در انگلستان همچنان روبه رشد است و نسبت به سال ۲۰۱۶ میلادی تقریبا سه برابر شده است.
در گزارش سالانه منتشر شده از سوی NHS در بریتانیا، سال گذشته نزدیک به ۸۳ هزار تقاضا درمان ناباروری IVF در این کشور ثبت شده است. این عدد نسبت به سال ۲۰۱۶ که ۶۵ هزار تقاضا بود، رشد قابل توجهی داشته است. باتوجه به این آمارها برآورد می‌شود که تا سال ۲۰۳۰ میلادی این تقاضا در انگلستان با نرخ رشد ۳ درصدی سالانه مواجه خواهدشد.
در این زمینه متخصصان معتقدند که افزایش سن زنان و همچنین تغییر سبک زندگی خانواده‌ها در این کشور اصلی‌ترین عامل برای افزایش تقاضای انجام درمان IVF در میان خانواده‌های انگلیسی است. اما با توجه به ظرفیت مراکز درمانی و همچنین سیستم سلامت این کشور، بخش قابل توجهی از خانواده‌ها برای انجام سریع درمان به کشورهای خارجی سفر می‌کنند.
تعرفه‌های اندک درمان ناباروری در ایران را می‌توان یکی از برگ‌های برنده گردشگری پزشکی در ایران دانست؛ به گفته دکتر محمدرضا صادقی، رئیس پژوهشگاه ابن‌سینا، کل هزینه درمان ناباروری در ایران حدود ۱۰ درصد هزینه‌های همین درمان در اروپا و آمریکاست.از طرفی محدودیت‌های درمان ناباروری در کشورهای حاشیه خلیج فارس باعث شده تا بیماران و زوج‌های نابارور، ایران را به عنوان مقصد درمان خود انتخاب کنند.در بین شهرهای مختلف ایران، شهر یزد مهمترین مرکز درمان ناباروری در ایران است.
راه رسیدن از درمان های سنتی و گیاهی به رباتیک و میکروسکوپی امروزی طولانی و سخت بوده و فهم آن در بستر گردشگری سلامت نیازمند آگاهی نسبت به سیری تاریخی است، فناوری های نو ظهور پزشکی اینک موجب شده تا ارائه دهندگان خدمات گردشگری سلامت امروزه بتوانند از سرویس های آن برای متقاضیان خود استفاده کنند، اینک استفاده از تمام یا بخشی از این مزایا کاملا برای توریسم درمان ها میسر است، با هم مواردی از فناوری های پزشکی موثر در توریسم درمانی را مرور می کنیم.
هوش مصنوعی و اینترنت اشیاء
با رواج فناوری های جدید و گسترش مرزهایش، تاثیر تکنولوژی بر توریسم درمانی اشکال تازه ای پیدا کرده، هوش مصنوعی این قابلیت را دارد که با ثبت وضعیت یک بیمار خارجی به روی یک اپلیکیشن، نسخه لازم را برای او ارائه دهد، به وسیله هوش مصنوعی، فالوآپ گردشگران سلامت تبدیل به پروسه ای علمی تر و دقیق تر می شود، چنانکه بیماران با دادن جزئیات بیشتری از خصوصیات فردی خود به هوش مصنوعی توصیه های دقیق و بهتری خواهند گرفت.
تجهیزات و فناوری های به روز پزشکی
ارتقای سطح تکنیکی و کیفی ابزار و تجهیزات پزشکی وجه دیگری از تاثیرات فناوری به روی گردشگری سلامت می باشد، در این خصوص آلمان با دستگاه ها و تجهیزات پزشکی به خصوص خود که در آنها خطاهای پزشکی به واسطه قوی ترین دقت رباتیک، به چیزی نزدیک به 0 رسیده است، مثال زدنی است.
خدمات تله ویزیت پزشکی و تله مدیسن
تله مدیسن در واقع خدمات تله ویزیت بین پزشک بیمار و مترجمان آشنا با واژه های پزشکی است که امر ارزیابی و معاینه بیمار را از راه دور ممکن می سازد، از جمله مزایای چنین امکانی آن است که افراد با هزینه بسیار پایین تر از ویزیت در شهر یا کشور خود می توانند همان تله ویزیت را از پزشکی مقیم کشوری دیگر دریافت کنند.
منبع : مجله مدیکال توریسم و ویکیپدیا و irantelemed